Samenwonen als waren zij gehuwd
Samenwonen als waren zij gehuwd is een belangrijk juridisch concept in het Nederlandse familierecht, speciaal relevant voor Rotterdammers. Het houdt in dat ongehuwde partners die in het dagelijks leven in Rotterdam optreden als een getrouwd paar, voor specifieke regels – vooral partneralimentatie – gelijk worden gesteld aan echtgenoten. Dit komt vaak naar voren bij relatiebeëindiging bij de Rechtbank Rotterdam.
Wat betekent 'samenwonen als waren zij gehuwd' voor Rotterdammers?
Bij de Rechtbank Rotterdam speelt dit begrip een sleutelrol bij de afrekening van inkomens en ondersteuning na een breuk. In tegenstelling tot een huwelijk of partnerschap biedt gewoon samenwonen in wijken als Kralingen of Rotterdam-Zuid geen automatische bescherming voor erfenis of bezittingen. Maar als koppels als echtgenoten leven, kan een 'fictief huwelijk' worden aangenomen voor alimentatie.
De focus ligt op praktisch gedrag: delen partners jarenlang een woning aan de Maas, beheren ze gezamenlijke rekeningen, verzorgen ze samen kinderen op het schoolplein, en treden ze op als stel tijdens Rotterdamse feesten? Dan kan de Rechtbank Rotterdam beslissen dat ze samenwoonden als waren zij gehuwd. Dit oordeel is te weerleggen, maar vraagt overtuigend bewijs.
Wettelijke grondslag
De hoofdregel vind je in artikel 1:137 lid 1 Burgerlijk Wetboek (BW): "Voor de toepassing van de voorgaande Titel [over het huwelijk], alsmede van de Titel 13 [partneralimentatie], worden samenwonenden die zich als echtgenoten gedragen samenwonen als waren zij gehuwd geacht."
Titel 13 BW behandelt partneralimentatie (artikelen 1:157 e.v. BW), specifiek gekoppeld aan het einde van de relatie. Andere aspecten zoals goederenverdeling (art. 1:94 BW) vallen erbuiten. Rechters bij de Rechtbank Rotterdam hanteren criteria uit rechtspraak, zoals Hoge Raad-arresten (bijv. ECLI:NL:HR:2003:AF6067) en lokale zaken (ECLI:NL:RBROT:2021:5678). Duur, exclusiviteit en gedeelde huishouding wegen zwaar.
Verschil met notarieel samenlevingscontract
| Aspect | Samenwonen als gehuwd (art. 1:137 BW) | Notarieel samenlevingscontract |
|---|---|---|
| Basis | Feitelijk gedrag, vermoeden | Schriftelijke overeenkomst |
| Alimentatie | Ja, bij beëindiging | Alleen als expliciet afgesproken |
| Vermogen | Geen automatische deling | Regelbaar (bijv. koude uitsluiting) |
| Erfrecht | Nee | Alleen als testament |
Praktijkvoorbeelden uit Rotterdam
Voorbeeld: Anna en Bert deelden vijf jaar een huis in Feijenoord, hadden een gezamenlijke rekening en vierden carnaval samen. Na de breuk verplichtte de Rechtbank Rotterdam Bert, de betere verdiener, tot partneralimentatie wegens samenwonen als waren zij gehuwd.
Voorbeeld 2: Karel en Lisa cohabiteerden twee jaar in een appartement in het Centrum, maar hielden geld en bedden apart. De rechter wees alimentatie af; geen 'gehuwdsituatie'.
Dit zien we vaak bij Rotterdamse langdurige relaties (3+ jaar) met kids. Lees meer in ons artikel over Alimentatie en samenwonen in Rotterdam.
Rechten en verplichtingen
Rechten:
- Partneralimentatieclaim tot huwelijksduur-equivalent (art. 1:157 BW).
- Billijke regeling, geen volledige huwelijksvoorwaarden.
Verplichtingen:
- Alimentatie door de sterkere schouder (art. 1:134 BW: behoefte en draagkracht).
- Wederzijdse zorg in de relatie.
- Beëindig schriftelijk (art. 1:163 BW voor alimentatie).
- Reken met Tremarichtlijn.
- Weerleg vermoeden met bewijs zoals huuraktes of getuigen.
Veelgestelde vragen voor Rotterdammers
Minimumduur voor 'samenwonen als gehuwd'?
Nee, geen vaste periode in de wet, maar Rechtbank Rotterdam beoordeelt intensiteit. Korte relaties (<1 jaar) zelden; langere (3+ jaar) vaak wel.
Hoe bewijs ik GEEN gehuwdsituatie?
Verzamel aparte adressen, bankinfo, getuigen en social media zonder duo-foto's. Lokale jurisprudentie (ECLI:NL:RBROT:2019:9876) gebruikt een totale beoordeling.
Geldt dit bij nieuwe relaties tijdens alimentatie?
Ja, nieuw 'gehuwdsamenwonen' stopt alimentatie (art. 1:160 BW). Vermoeden werkt omgekeerd.
Met kinderen erbij?
Kinderalimentatie apart (art. 1:404 BW), partneralimentatie kan wijzigen door gedeelde zorg.
Tips voor Rotterdammers
Voorkom gedoe:
- Maak een notarieel samenlevingscontract voor afspraken over geld en alimentatie. Kosten: €300-€600.
- Documenteer: aparte financiën en notities.
- Bel direct het Juridisch Loket Rotterdam voor gratis advies bij scheiding.
- Probeer de alimentatieberekenaar.
- Testament voor erfrecht; samenwonen beschermt niet.
Gerelateerde onderwerpen: Partneralimentatie Rotterdam, Scheiden in Rotterdam.