Kinderen hebben eigen rechten die zijn vastgelegd in het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK). Deze rechten moeten worden gerespecteerd door ouders, instanties en de overheid.
Internationaal Verdrag Rechten Kind
Het IVRK is in 1989 door de Verenigde Naties aangenomen en door Nederland in 1995 geratificeerd. Het bevat fundamentele rechten voor alle kinderen tot 18 jaar.
Belangrijkste rechten
| Recht | Toelichting |
|---|
| Non-discriminatie | Alle kinderen zijn gelijk, ongeacht afkomst |
| Belang van het kind | Bij beslissingen staat het belang van het kind voorop |
| Recht op leven en ontwikkeling | Recht om gezond op te groeien |
| Recht om gehoord te worden | Kinderen mogen hun mening geven |
| Recht op beide ouders | Recht op contact met beide ouders |
| Bescherming tegen geweld | Bescherming tegen mishandeling en verwaarlozing |
| Recht op onderwijs | Toegang tot goed onderwijs |
| Recht op spel en ontspanning | Tijd voor spelen en vrijetijdsbesteding |
Hoorrecht
Kinderen hebben het recht om gehoord te worden in zaken die hen aangaan:
- Vanaf 12 jaar: rechter nodigt kind uit voor gesprek
- Jonger dan 12: rechter kan kind horen als passend
- Het kind mag een brief schrijven aan de rechter
- Het kind mag een eigen standpunt innemen
Kinderrechten in Nederland
In Nederland zijn kinderrechten ook verankerd in nationale wetgeving:
- Burgerlijk Wetboek (gezag, omgang, onderhoud)
- Jeugdwet (recht op jeugdhulp)
- Leerplichtwet (recht op onderwijs)
- Wet kinderbescherming
Kinderombudsman
De Kinderombudsman bewaakt de naleving van kinderrechten in Nederland. Kinderen en ouders kunnen bij de Kinderombudsman terecht met klachten over schending van kinderrechten.
Kan een kind zelf een procedure starten?
Kinderen van 12 jaar en ouder kunnen in sommige familierechtelijke procedures zelf een verzoek indienen, bijvoorbeeld over omgang of gezag. Voor andere procedures hebben zij een wettelijk vertegenwoordiger nodig.
Mag een kind zelf kiezen bij welke ouder het woont?
Een kind mag zijn voorkeur uitspreken en deze wordt meegewogen. De rechter beslist echter op basis van wat in het belang van het kind is. De voorkeur van het kind is belangrijk maar niet doorslaggevend.
Wat als mijn rechten als kind worden geschonden?
Je kunt hierover praten met een vertrouwenspersoon, de Kinderombudsman, of de Kindertelefoon (0800-0432). Bij ernstige situaties kan je een melding doen bij Veilig Thuis of de politie.
## Veelgestelde vragen
**Wat moet ik doen als mijn kind niet wordt gehoord in een rechtszaak?**
Als je kind ouder is dan 12 jaar, heeft het recht om gehoord te worden door de rechter. Bij jongere kinderen beslist de rechter of het passend is. Je kunt de rechter schriftelijk verzoeken om je kind te horen of een brief van je kind laten meesturen. Ook kun je een advocaat inschakelen om dit recht te benadrukken. Neem contact op met de Kinderombudsman als het niet lukt.
**Kan mijn kind zelf beslissen bij welke ouder het gaat wonen na een scheiding?**
Je kind mag zijn of haar voorkeur uitspreken, maar de rechter beslist uiteindelijk op basis van het belang van het kind. Vanaf 12 jaar wordt de mening van je kind zwaarder meegewogen, maar het is niet doorslaggevend. De rechter kijkt naar factoren zoals stabiliteit, veiligheid en de band met beide ouders.
**Wat kan ik doen als mijn kind op school wordt gediscrimineerd?**
Discriminatie is verboden volgens het IVRK. Bespreek het eerst met de schoolleiding. Als dit niet helpt, kun je een klacht indienen bij het College voor de Rechten van de Mens of de Kinderombudsman. Bij ernstige gevallen kun je aangifte doen bij de politie. Documenteer alle incidenten voor bewijs.
**Hoe kan mijn kind zijn mening geven in een jeugdzorgtraject?**
Je kind heeft het recht om gehoord te worden in alle beslissingen die hem of haar aangaan. Dit kan via een gesprek met een jeugdhulpverlener, een brief aan de rechter of via een vertrouwenspersoon. Vanaf 12 jaar kan je kind ook zelf een verzoek indienen bij de kinderrechter. De Kinderombudsman kan helpen als dit recht niet wordt nageleefd.
**Wat zijn de gevolgen als een ouder de omgangsregeling niet naleeft?**
Als een ouder de omgangsregeling niet naleeft, kan de andere ouder de rechter verzoeken om handhaving. De rechter kan dwangsommen opleggen of de omgangsregeling aanpassen. In extreme gevallen kan het gezag worden gewijzigd. Je kunt ook hulp inschakelen van een mediator of advocaat om tot een oplossing te komen.
**Hoe kan ik een klacht indienen bij de Kinderombudsman?**
Je kunt een klacht indienen via de website van de Kinderombudsman, per e-mail of telefonisch. Beschrijf duidelijk wat er is gebeurd en waarom je vindt dat de rechten van je kind zijn geschonden. De Kinderombudsman onderzoekt de klacht en kan bemiddelen of aanbevelingen doen. Dit is gratis en laagdrempelig.
**Wat is het verschil tussen gezag en omgangsrecht?**
Gezag gaat over de wettelijke verantwoordelijkheid voor de opvoeding en verzorging van je kind, zoals beslissingen over school en medische zorg. Omgangsrecht is het recht om je kind te zien en contact mee te hebben, ook als je geen gezag hebt. Beide ouders hebben meestal omgangsrecht, tenzij dit niet in het belang van het kind is.
### TL;DR
Kinderen hebben fundamentele rechten, vastgelegd in het IVRK en Nederlandse wetgeving, zoals het recht om gehoord te worden, bescherming tegen geweld en toegang tot onderwijs. Deze rechten moeten worden gerespecteerd door ouders, instanties en de overheid. Bij schending kun je terecht bij de Kinderombudsman of andere instanties.
### Key Takeaways
- Alle kinderen tot 18 jaar hebben rechten volgens het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK), dat in Nederland is geratificeerd.
- Kinderen hebben het recht om gehoord te worden in zaken die hen aangaan, vooral vanaf 12 jaar, maar ook jonger als passend.
- De Kinderombudsman bewaakt de naleving van kinderrechten en kan helpen bij klachten over schendingen.
- Bij scheiding of gezagsgeschillen beslist de rechter op basis van het belang van het kind, waarbij de mening van het kind belangrijk is maar niet doorslaggevend.
- Kinderen hebben recht op bescherming tegen geweld, discriminatie en verwaarlozing, en kunnen hulp zoeken bij instanties zoals Veilig Thuis of de Kindertelefoon.