Openbaarheidsbeginsel bij de Rotterdamse overheid

Openbaarheidsbeginsel bij de Rotterdamse overheid

Het openbaarheidsbeginsel bij de Rotterdamse overheid vormt een hoeksteen van het Nederlandse bestuursrecht. Het garandeert dat informatie van lokale organen zoals de Gemeente Rotterdam in principe toegankelijk is voor inwoners. Rotterdammers kunnen documenten opvragen, behalve bij zwaarwegende uitzonderingen, om transparantie en controle op het stadsbestuur te versterken.

Wat houdt het openbaarheidsbeginsel in voor Rotterdam?

Dit principe verplicht de Gemeente Rotterdam om documenten zoals rapporten, correspondentie, contracten en beleidsnotities openbaar te maken. Informatie wordt proactief gepubliceerd op websites zoals rotterdam.nl, en op aanvraag vrijgegeven. Vastgelegd in de Wet open overheid (Woo) – sinds 1 mei 2022 de opvolger van de Wob – stimuleert het een transparante cultuur in Rotterdam, zodat burgers beter zicht krijgen op lokale besluitvorming.

Vroeger moesten Rotterdammers zelf informatie aanvragen; nu publiceert de gemeente veel alvast, zoals registers met subsidies, havenaanbestedingen of bouwvergunningen in wijken als Kralingen of de haven.

Wettelijke basis

Centraal staat artikel 3:1 van de Wet open overheid (Woo): "Informatie van bestuursorganen is openbaar." Dit regelt zowel actieve als passieve openbaarmaking voor Rotterdamse instanties.

• Actieve openbaarmaking (art. 3:2 Woo): De Gemeente Rotterdam publiceert informatie op eigen initiatief, bijvoorbeeld via open data-portals of de gemeentelijke site.
• Passieve openbaarmaking (art. 3:3 Woo): Op verzoek van een Rotterdammer moet informatie worden verstrekt, tenzij weigeringsgronden gelden (afdeling 5.1 Woo).

De Woo geldt voor de Gemeente Rotterdam, provincies, waterschappen en rijksorganen. De Algemene wet bestuursrecht (Awb) regelt procedures, met bezwaar bij de gemeente en beroep bij de Rechtbank Rotterdam.

Verschillen tussen Woo en Wob

De Woo moderniseert de Wob voor betere toegang in Rotterdam:

Deze updates maken het eenvoudiger voor Rotterdammers om lokale info te verkrijgen.

Rechten van Rotterdammers

U mag als inwoner gratis overheidsinformatie opvragen bij de Gemeente Rotterdam, zonder belang te hoeven aantonen. Belangrijke rechten:

1. Gratis inzage: Meestal kosteloos, behalve kopieën of complexe zoekopdrachten.
2. Binnen 4 weken beslissing (art. 4:5 Woo), met optie tot verlenging.
3. Bezwaar en beroep: Bij weigering bezwaar bij de gemeente, daarna naar de Rechtbank Rotterdam. Hulp via het Juridisch Loket Rotterdam.

Verzoeken kunnen digitaal of op papier, in elk gewenst formaat.

Plichten van Rotterdamse overheden

De Gemeente Rotterdam moet:

• Een openbaarheidsprofiel plaatsen op rotterdam.nl over proactief gepubliceerde info (art. 3:10 Woo).
• Verzoeken motiveren en alleen weigeren bij noodzaak, zoals privacy of bedrijfsgeheimen.
• Gedeeltelijk openbaren door zwartlakken waar mogelijk.

Praktijkvoorbeelden in Rotterdam

Voorbeeld 1: Een Rotterdammer uit Feijenoord vraagt via Woo het dossier van een kapvergunning voor een boom in het park. De Gemeente Rotterdam deelt het volledige bestand, inclusief interne e-mails, maar lak zwart persoonlijke data.

Voorbeeld 2: Journalisten gebruikten Woo-verzoeken tijdens de toeslagenaffaire voor documenten, wat landelijk impact had – ook relevant voor Rotterdamse ambtenaren.

Voorbeeld 3: Een ondernemer in de havenwijk vraagt aanbestedingsinfo bij de Gemeente Rotterdam. Dit staat al openbaar op TenderNed, dankzij actieve openbaarmaking.

Weigering van openbaarmaking

Weigeren mag op basis van artikelen 5:11 tot 5:20 Woo, zoals:

• Privacy (art. 5:13): Persoonsgegevens.
• Economische belangen (art. 5:16): Bedrijfsgeheimen.
• Veiligheid (art. 5:11): Internationale betrekkingen.

De Rechtbank Rotterdam toetst streng: openbaarheid wint, tenzij onevenredig.

Veelgestelde vragen