Schadevergoedingen bij letselschade zijn in principe onbelast, maar er zijn belangrijke nuances. Dit artikel behandelt de fiscale aspecten van letselschade-uitkeringen.
Hoofdregel: onbelast
Letselschade-uitkeringen zijn in principe vrijgesteld van inkomstenbelasting. Dit geldt voor zowel smartengeld als materiële schadevergoeding.
Reden vrijstelling
De schadevergoeding compenseert verlies en leed. Er is geen sprake van inkomen of vermogenswinst. U ontvangt wat u anders ook gehad zou hebben (bij materiële schade) of compensatie voor wat niet in geld is uit te drukken (smartengeld).
Verlies arbeidsvermogen
De vergoeding voor verlies van arbeidsvermogen vervangt gemist inkomen. Toch is deze vergoeding onbelast.
Netto-netto berekening
Bij de berekening van het verlies arbeidsvermogen wordt uitgegaan van het netto-inkomen dat u zou hebben verdiend. De schadevergoeding is dus al "netto" berekend en hoeft niet nogmaals te worden belast.
Voorbeeld
| Post | Bedrag |
|---|
| Bruto inkomensverlies per jaar | €50.000 |
| Belasting die zou zijn betaald | -€18.000 |
| Netto inkomensverlies (schadevergoeding) | €32.000 |
Vermogen en box 3
Ontvangen schadevergoeding wordt vermogen. Over dit vermogen is wel belasting verschuldigd in box 3.
Box 3-heffing
- Vermogen boven de vrijstelling wordt belast
- Vrijstelling 2024: circa €57.000 (per persoon)
- Heffing over forfaitair rendement
- Dit kan aanzienlijk zijn bij grote schadevergoedingen
Oplossingen
Periodieke uitkering
In plaats van een bedrag ineens kan een periodieke uitkering worden afgesproken. Dit voorkomt dat een groot vermogen in box 3 valt, maar heeft ook nadelen (afhankelijkheid van betalende partij).
Lijfrente
Het bedrag kan worden omgezet in een lijfrente. Dit verschuift de belastingheffing naar de toekomst en kan fiscaal voordelig zijn.
Schenk- en erfbelasting
Letselschade-uitkeringen kunnen ook relevant zijn voor schenk- en erfbelasting.
Situaties
- Schenking: als u de uitkering wegschenkt, kan schenkbelasting verschuldigd zijn
- Overlijden: de uitkering valt in de nalatenschap en is belast met erfbelasting
- Overlijdensschade: uitkering aan nabestaanden is geen inkomen, wel vermogen
Smartengeld en box 3
Ook smartengeld wordt vermogen en valt in box 3.
Bijzonderheid
Hoewel smartengeld bedoeld is als compensatie voor immaterieel leed, wordt het fiscaal gelijk behandeld als ander vermogen. Er is geen aparte vrijstelling voor smartengeld in box 3.
Aftrekbare kosten
Bepaalde kosten in verband met het letsel kunnen aftrekbaar zijn.
Specifieke zorgkosten
Niet-vergoede ziektekosten kunnen aftrekbaar zijn als specifieke zorgkosten:
- Eigen risico zorgverzekering
- Niet-vergoede medicijnen
- Reiskosten naar arts/ziekenhuis
- Dieetkosten (bij medisch voorschrift)
Let op: er gelden drempelinkomens en voorwaarden. Kosten die door de verzekeraar zijn vergoed, zijn niet aftrekbaar.
Voorschotten
Voorschotten op de schadevergoeding worden fiscaal hetzelfde behandeld als de definitieve uitkering.
Aandachtspunten
- Voorschotten zijn onbelast
- Worden wel onderdeel van vermogen
- Kunnen invloed hebben op toeslagen
Periodieke uitkeringen
Bij periodieke letselschade-uitkeringen zijn er bijzondere fiscale regels.
Kenmerken
| Aspect | Fiscale behandeling |
|---|
| Ontvangen uitkering | Onbelast (schadevergoeding) |
| Kapitalisatie | Vermogen in box 3 |
| Rendement | Belast in box 3 |
Tips
- Houd rekening met box 3-heffing over ontvangen schadevergoeding
- Overweeg periodieke uitkering of lijfrente bij grote bedragen
- Claim niet-vergoede ziektekosten als specifieke zorgkosten
- Schakel een fiscalist in bij complexe situaties
- Let op de gevolgen voor toeslagen
## Veelgestelde vragen
**Moet ik belasting betalen over mijn letselschade-uitkering?**
Nee, letselschade-uitkeringen zijn in principe onbelast. Dit geldt voor zowel smartengeld als vergoedingen voor materiële schade of verlies van arbeidsvermogen. De uitkering compenseert immers uw verlies en wordt niet als inkomen beschouwd. Wel kan over het bedrag belasting verschuldigd zijn in box 3 als uw vermogen boven de vrijstelling (€57.000 in 2024) komt. Overweeg bij grote bedragen een periodieke uitkering of lijfrente om box 3-heffing te beperken.
**Hoe werkt de belastingheffing als ik een groot bedrag ineens ontvang?**
Een eenmalige grote uitkering wordt direct onderdeel van uw vermogen. Over het deel boven de vrijstelling (€57.000 in 2024) betaalt u belasting in box 3. Deze heffing is gebaseerd op een forfaitair rendement, niet op werkelijke inkomsten. Bijvoorbeeld: bij een uitkering van €200.000 betaalt u box 3-heffing over €143.000. Bespreek met een fiscalist of een periodieke uitkering of lijfrente fiscaal voordeliger is voor uw situatie.
**Kan ik kosten die niet door de verzekeraar worden vergoed aftrekken?**
Ja, bepaalde niet-vergoede zorgkosten kunt u aftrekken als specifieke zorgkosten. Denk aan het eigen risico van uw zorgverzekering, niet-vergoede medicijnen, reiskosten naar artsen of dieetkosten op medisch voorschrift. Let op: er gelden drempelinkomens en voorwaarden. Houd bonnetjes en facturen goed bij en controleer jaarlijks uw aangifte inkomstenbelasting. Kosten die wél door de verzekeraar zijn vergoed, zijn niet aftrekbaar.
**Wat gebeurt er met mijn letselschade-uitkering als ik kom te overlijden?**
De uitkering valt dan in uw nalatenschap en is belast met erfbelasting. Nabestaanden betalen erfbelasting over het deel dat hun erfdeel boven de vrijstelling bedraagt. Een overlijdensschade-uitkering aan nabestaanden is geen inkomen, maar wordt wel vermogen en valt onder box 3. Overweeg een testament of schenkingsregeling om fiscale gevolgen te beperken. Bespreek dit tijdig met een notaris of fiscalist.
**Hebben voorschotten op mijn schadevergoeding fiscale gevolgen?**
Voorschotten worden fiscaal hetzelfde behandeld als de definitieve uitkering: ze zijn onbelast, maar worden wel onderdeel van uw vermogen. Dit kan gevolgen hebben voor uw box 3-heffing en eventuele toeslagen zoals huurtoeslag of zorgtoeslag. Houd er rekening mee dat een voorschot uw vermogen tijdelijk verhoogt, wat invloed kan hebben op uw recht op toeslagen. Bewaar alle correspondentie over voorschotten voor uw belastingaangifte.
**Is smartengeld ook belast in box 3?**
Ja, ook smartengeld wordt beschouwd als vermogen en valt onder box 3. Hoewel smartengeld bedoeld is als compensatie voor immaterieel leed, is er fiscaal geen aparte vrijstelling. Als uw totale vermogen (inclusief smartengeld) boven de vrijstelling van €57.000 (2024) komt, betaalt u belasting over het meerdere. Dit kan onverwacht zijn, omdat smartengeld vaak als 'symbolisch' wordt ervaren. Plan hier tijdig voor.
**Kan ik mijn letselschade-uitkering fiscaal voordelig structureren?**
Ja, er zijn opties om de fiscale gevolgen te beperken. Bij grote bedragen kunt u kiezen voor een periodieke uitkering in plaats van een bedrag ineens. Dit voorkomt dat uw vermogen in één keer stijgt. Ook kunt u het bedrag omzetten in een lijfrente, waardoor de belastingheffing naar de toekomst wordt verschoven. Bespreek deze mogelijkheden altijd met een fiscalist, omdat de beste keuze afhangt van uw persoonlijke situatie en toekomstverwachtingen.
### TL;DR
Letselschade-uitkeringen zijn in principe onbelast, maar worden wel vermogen en kunnen belasting in box 3 opleveren. Grote bedragen ineens kunnen leiden tot aanzienlijke box 3-heffing. Niet-vergoede zorgkosten zijn vaak aftrekbaar. Overweeg periodieke uitkeringen of lijfrentes om fiscale gevolgen te beperken en schakel bij twijfel een fiscalist in.
### Key Takeaways
- Letselschade-uitkeringen (smartengeld, materiële schade, verlies arbeidsvermogen) zijn onbelast, maar vallen wel onder box 3 als vermogen boven de vrijstelling (€57.000 in 2024).
- Niet-vergoede ziektekosten (eigen risico, medicijnen, reiskosten) kunnen aftrekbaar zijn als specifieke zorgkosten, mits aan voorwaarden wordt voldaan.
- Bij grote uitkeringen kan een periodieke uitkering of lijfrente fiscaal voordeliger zijn dan een bedrag ineens, omdat dit box 3-heffing beperkt.
- Voorschotten en overlijdensschade-uitkeringen zijn onbelast, maar worden wel vermogen en kunnen gevolgen hebben voor toeslagen en erfbelasting.
- Raadpleeg bij complexe situaties of grote bedragen altijd een fiscalist of notaris om fiscale valkuilen te voorkomen.