De IOAZ (Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen) is een uitkering voor oudere zelfstandigen die hun bedrijf hebben moeten beëindigen. Je vermogen telt niet mee.
Wat is de IOAZ?
De IOAZ is bedoeld voor zelfstandig ondernemers die:
- 55 jaar of ouder zijn (of gedeeltelijk arbeidsongeschikt)
- Hun bedrijf hebben beëindigd of gaan beëindigen
- Minimaal 10 jaar zelfstandige zijn geweest (of 3 van de laatste 5 jaar)
- Een inkomen onder het sociaal minimum hebben
Voorwaarden IOAZ
| Voorwaarde | Toelichting |
|---|
| Leeftijd | 55 jaar of ouder (of gedeeltelijk arbeidsongeschikt) |
| Werkverleden | Minimaal 1.225 uur per jaar als zelfstandige gewerkt |
| Duur ondernemerschap | 10 jaar of 3 van de laatste 5 jaar |
| Bedrijfsbeëindiging | Bedrijf (bijna) beëindigd door onvoldoende inkomsten |
| Inkomen | Verwacht inkomen onder sociaal minimum |
Voordelen IOAZ boven bijstand
- Geen vermogenstoets: je spaargeld en eigen huis tellen niet mee
- Bedrijfsvermogen: opbrengst verkoop bedrijf hoef je niet op te maken
- Pensioenvoorziening: afgezonderd pensioenvermogen blijft buiten beschouwing
Hoogte IOAZ-uitkering
De IOAZ vult je inkomen aan tot de bijstandsnorm:
- Alleenstaande: € 1.281 netto per maand (2024)
- Gehuwden/samenwonenden: € 1.830 netto per maand samen
Aanvragen
Je vraagt IOAZ aan bij je gemeente, bij voorkeur voordat je je bedrijf beëindigt. Je hebt nodig:
- Jaarrekeningen van de laatste 3 jaar
- Bewijs van bedrijfsbeëindiging of plan daartoe
- Uittreksel Kamer van Koophandel
Veelgestelde vragen
Kan ik IOAZ aanvragen terwijl mijn bedrijf nog loopt?
Ja, je kunt IOAZ aanvragen tot 18 maanden voordat je verwacht te stoppen. Dit is zelfs aan te raden voor een soepele overgang.
Telt de verkoopopbrengst van mijn bedrijf mee?
Nee, bij de IOAZ wordt je vermogen niet getoetst. De opbrengst van je bedrijfsverkoop hoef je niet eerst op te maken.
Moet ik solliciteren met een IOAZ-uitkering?
Ja, ook met IOAZ heb je de plicht om te zoeken naar werk en mee te werken aan re-integratie.
## Veelgestelde vragen
**Hoe lang duurt het voordat ik mijn IOAZ-uitkering ontvang?**
De verwerkingstijd van een IOAZ-aanvraag varieert per gemeente, maar duurt gemiddeld 8 tot 12 weken. Zorg dat je alle benodigde documenten (zoals jaarrekeningen en KvK-uittreksel) volledig en correct aanlevert om vertraging te voorkomen. Vraag tijdig aan, bij voorkeur vóór je bedrijf beëindigt, zodat je niet zonder inkomen komt te zitten. Bij afwijzing kun je bezwaar maken binnen zes weken.
**Wat gebeurt er als ik na de IOAZ-aanvraag toch weer wat inkomsten genereer?**
Je IOAZ-uitkering wordt aangepast als je inkomen boven het sociaal minimum komt. Je bent verplicht om extra inkomsten (bijv. uit een kleine bijbaan of incidentele opdrachten) direct door te geven aan de gemeente. De uitkering wordt dan verlaagd of tijdelijk stopgezet, afhankelijk van de hoogte van het inkomen. Houd hier rekening mee bij het plannen van je financiën.
**Kan ik IOAZ combineren met een kleine onderneming of freelancewerk?**
Ja, maar alleen als je bedrijf officieel is beëindigd en je inkomen onder het sociaal minimum blijft. Je mag wel beperkt bijverdienen (bijv. als freelancer), maar dit telt mee voor de inkomensgrens. Als je structureel meer verdient dan de bijstandsnorm, vervalt je recht op IOAZ. Bespreek je situatie altijd vooraf met de gemeente om problemen te voorkomen.
**Wat als mijn IOAZ-aanvraag wordt afgewezen?**
Je kunt binnen zes weken bezwaar maken tegen een afwijzing. Controleer eerst de reden van afwijzing (bijv. onvoldoende werkuren of inkomen boven de norm). Verzamel extra bewijs, zoals aanvullende administratie of een verklaring van je accountant. Bij twijfel kun je juridisch advies inwinnen of hulp vragen bij een belangenorganisatie voor zelfstandigen, zoals ZZP Nederland.
**Hoe werkt de IOAZ als ik een eigen huis of spaargeld heb?**
Een groot voordeel van de IOAZ is dat je vermogen niet wordt getoetst. Je eigen huis, spaargeld of andere bezittingen tellen dus niet mee voor de uitkering. Dit in tegenstelling tot bijstand, waarbij je eerst je vermogen moet opmaken. Wel moet je inkomen (exclusief vermogen) onder het sociaal minimum liggen om in aanmerking te komen.
**Moet ik mijn bedrijfspand of inventaris verkopen voor de IOAZ?**
Nee, de opbrengst van de verkoop van bedrijfsmiddelen (zoals een pand, inventaris of goodwill) hoef je niet op te maken voor de IOAZ. Dit geldt ook voor eventuele schulden die je bij beëindiging hebt. Je kunt de opbrengst gebruiken voor je eigen levensonderhoud of andere doelen, zonder dat dit invloed heeft op je uitkering.
**Kan ik IOAZ aanvragen als ik eerder in loondienst heb gewerkt?**
Ja, maar alleen als je aan de voorwaarden voor zelfstandigen voldoet. Je moet minimaal 10 jaar zelfstandig zijn geweest (of 3 van de laatste 5 jaar) en in die periode minimaal 1.225 uur per jaar hebben gewerkt. Periodes in loondienst tellen niet mee voor de IOAZ, maar kunnen wel relevant zijn voor andere uitkeringen, zoals de AOW of WW.
### TL;DR
De IOAZ is een uitkering voor oudere zelfstandigen (55+) die hun bedrijf beëindigen en een inkomen onder het sociaal minimum hebben. Belangrijke voordelen zijn dat je vermogen niet meetelt en je bedrijfsopbrengsten mag houden. Vraag de uitkering tijdig aan bij je gemeente en houd rekening met sollicitatieplicht.
### Key Takeaways
- Je moet minimaal 55 jaar oud zijn (of gedeeltelijk arbeidsongeschikt) en je bedrijf (bijna) hebben beëindigd om IOAZ aan te vragen.
- Vermogen zoals spaargeld, een eigen huis of opbrengsten uit bedrijfsverkoop tellen niet mee voor de IOAZ, in tegenstelling tot bijstand.
- Je inkomen wordt aangevuld tot de bijstandsnorm (€1.281 voor alleenstaanden, €1.830 voor samenwonenden in 2024).
- Vraag IOAZ bij voorkeur aan vóór je bedrijf beëindigt en zorg voor volledige documentatie (jaarrekeningen, KvK-uittreksel).
- Ook met IOAZ heb je een sollicitatieplicht en moet je extra inkomsten direct doorgeven aan de gemeente.