Immateriële schadevergoeding van de overheid

Naast materiële schade kun je ook immateriële schadevergoeding (smartengeld) krijgen van de overheid. Dit is vergoeding voor psychisch leed.

Wat is immateriële schade?

Immateriële schade is schade die niet direct in geld is uit te drukken:

• Psychisch leed en spanning
• Aantasting van eer of goede naam
• Geestelijk letsel
• Verlies van levensvreugde

Wanneer immateriële schadevergoeding?

Je hebt recht op immateriële schadevergoeding bij:

• Lichamelijk letsel
• Aantasting in de persoon
• Aantasting van de nagedachtenis van een overledene
• Bij ernstige inbreuken op grondrechten

Voorbeelden in het bestuursrecht

Situatie	Vergoeding
Onterechte vrijheidsbeneming	€ 80-105 per dag
Overschrijding redelijke termijn	€ 500 per half jaar
Privacy-inbreuk	Afhankelijk van ernst
Ernstig falen overheid	Afhankelijk van gevolgen

Redelijke termijn

Een veelvoorkomende grond voor immateriële schadevergoeding is overschrijding van de redelijke termijn. De procedure mag niet te lang duren:

• Bezwaar + beroep: maximaal 2 jaar
• Met hoger beroep: maximaal 4 jaar
• Vergoeding: € 500 per half jaar overschrijding

Veelgestelde vragen

## Veelgestelde vragen **Hoe weet ik of ik recht heb op immateriële schadevergoeding van de overheid?** Je hebt recht op immateriële schadevergoeding als de overheid een ernstige fout heeft gemaakt die jou psychisch leed, aantasting van eer of goede naam, geestelijk letsel of verlies van levensvreugde heeft veroorzaakt. Denk aan situaties zoals onterechte vrijheidsbeneming, overschrijding van de redelijke termijn in een juridische procedure, of een ernstige inbreuk op je privacy of grondrechten. Het is verstandig om juridisch advies in te winnen om te bepalen of jouw situatie in aanmerking komt. **Wat moet ik doen om immateriële schadevergoeding aan te vragen?** Je kunt immateriële schadevergoeding aanvragen via de bestuursrechter als onderdeel van een lopende procedure, bijvoorbeeld bij een bezwaar of beroep. Als er geen lopende procedure is, kun je een vordering indienen bij de civiele rechter. Verzamel bewijs zoals medische rapporten, getuigenverklaringen of documentatie van de gebeurtenissen. Het is raadzaam om een advocaat of juridisch adviseur in te schakelen om je te helpen bij het indienen van de aanvraag. **Hoe lang duurt het voordat ik een beslissing krijg over mijn aanvraag?** De duur van de procedure hangt af van de rechter en de complexiteit van je zaak. Bij de bestuursrechter kan het enkele maanden tot een jaar duren voordat je een uitspraak krijgt. Bij de civiele rechter kan dit langer duren, soms wel anderhalf tot twee jaar. Het is belangrijk om geduldig te zijn en eventueel juridische bijstand te zoeken om het proces te versnellen. **Kan ik immateriële schadevergoeding krijgen als de overheid een fout heeft gemaakt, maar ik geen fysiek letsel heb?** Ja, je kunt ook immateriële schadevergoeding krijgen zonder fysiek letsel. Bijvoorbeeld als je psychisch leed hebt geleden door een ernstige fout van de overheid, zoals een onterechte detentie, een privacy-inbreuk of een aantasting van je goede naam. Het is wel belangrijk dat je kunt aantonen dat de fout van de overheid daadwerkelijk schade heeft veroorzaakt. **Wat gebeurt er als de overheid mijn aanvraag afwijst?** Als de overheid je aanvraag afwijst, kun je in beroep gaan bij de rechter. Je hebt meestal zes weken de tijd om beroep in te stellen na de afwijzing. Het is verstandig om een advocaat te raadplegen om je te helpen bij het opstellen van het beroepschrift en het verzamelen van aanvullend bewijs. De rechter zal vervolgens beoordelen of de afwijzing terecht was en of je alsnog recht hebt op vergoeding. **Hoe wordt de hoogte van de immateriële schadevergoeding bepaald?** De hoogte van de immateriële schadevergoeding wordt bepaald aan de hand van verschillende factoren, zoals de ernst van de inbreuk, de duur en de impact op jouw leven. Er zijn richtbedragen, zoals € 80-105 per dag voor onterechte vrijheidsbeneming of € 500 per half jaar voor overschrijding van de redelijke termijn. De rechter houdt ook rekening met vergelijkbare zaken en kan het bedrag aanpassen op basis van de specifieke omstandigheden van jouw zaak. **Kan ik immateriële schadevergoeding krijgen voor een fout die al lang geleden is gemaakt?** Ja, maar er gelden wel verjaringstermijnen. Voor immateriële schadevergoeding geldt in principe een verjaringstermijn van vijf jaar nadat je bekend bent geworden met de schade en de aansprakelijke partij. In sommige gevallen, zoals bij ernstige inbreuken op grondrechten, kan deze termijn langer zijn. Het is belangrijk om zo snel mogelijk juridisch advies in te winnen als je denkt recht te hebben op vergoeding. ### TL;DR Immateriële schadevergoeding (smartengeld) van de overheid compenseert psychisch leed, zoals bij onterechte vrijheidsbeneming, privacy-inbreuken of overschrijding van de redelijke termijn. Je kunt het aanvragen via de bestuurs- of civiele rechter, maar het is belangrijk om bewijs te verzamelen en juridische hulp in te schakelen. De hoogte van de vergoeding hangt af van de ernst en impact van de inbreuk. ### Key Takeaways - Immateriële schadevergoeding dekt psychisch leed, aantasting van eer of goede naam, en verlies van levensvreugde door fouten van de overheid. - Je hebt recht op vergoeding bij ernstige inbreuken zoals onterechte vrijheidsbeneming, overschrijding van de redelijke termijn of privacy-schendingen. - De hoogte van de vergoeding varieert en wordt bepaald door de rechter op basis van richtbedragen en specifieke omstandigheden. - Je kunt de vergoeding aanvragen via de bestuursrechter (tijdens een lopende procedure) of de civiele rechter (via een aparte vordering). - Verzamel bewijs en schakel juridische hulp in om je kansen op een succesvolle aanvraag te vergroten.