Bij eenhoofdig gezag heeft slechts één ouder het gezag over het kind. Dit is een uitzondering op de norm van gezamenlijk gezag en wordt alleen toegewezen als dit in het belang van het kind is.
Wanneer eenhoofdig gezag?
De rechter kan eenhoofdig gezag toewijzen als:
- Communicatie tussen ouders ernstig is verstoord
- Er sprake is van huiselijk geweld of mishandeling
- Een ouder ernstig verslaafd is of psychische problemen heeft
- Een ouder het kind ernstig verwaarloost
- Het kind klem zit tussen de ouders ('klem-criterium')
Het klem-criterium
De wet bepaalt dat eenhoofdig gezag kan worden toegewezen als 'er een onaanvaardbaar risico is dat het kind klem of verloren zou raken tussen de ouders en niet te verwachten is dat hierin binnen afzienbare tijd voldoende verbetering zou komen'.
Gevolgen van eenhoofdig gezag
| Aspect | Gezaghebbende ouder | Niet-gezaghebbende ouder |
|---|
| Beslissingen | Neemt alle belangrijke beslissingen | Geen beslissingsmacht |
| Vertegenwoordiging | Vertegenwoordigt kind juridisch | Geen vertegenwoordiging |
| Omgang | Bepaalt niet alleen, kind heeft recht op omgang | Heeft recht op omgang |
| Informatie | Moet informeren | Heeft recht op informatie |
Procedure
Eenhoofdig gezag aanvragen:
- Verzoekschrift via advocaat indienen bij rechtbank
- Motiveren waarom gezamenlijk gezag niet werkt
- Raad voor de Kinderbescherming adviseert vaak
- Rechter hoort kind vanaf 12 jaar
- Rechter beslist op basis van belang van het kind
Rechten niet-gezaghebbende ouder
De ouder zonder gezag houdt recht op:
- Omgang met het kind
- Informatie over belangrijke zaken (school, gezondheid)
- Consultatie bij ingrijpende beslissingen
Betekent eenhoofdig gezag dat de andere ouder het kind niet meer ziet?
Nee, eenhoofdig gezag staat los van omgang. De ouder zonder gezag heeft nog steeds recht op omgang met het kind, tenzij de rechter dit beperkt of ontzegt. Het kind heeft ook recht op contact met beide ouders.
Kan eenhoofdig gezag worden teruggedraaid?
Ja, als de omstandigheden verbeteren kan de rechter worden gevraagd om het gezamenlijk gezag te herstellen. Dit moet in het belang van het kind zijn.
Kan ik als vader eenhoofdig gezag krijgen?
Ja, eenhoofdig gezag kan aan zowel de moeder als de vader worden toegewezen. De rechter kijkt naar wie het beste voor het kind kan zorgen en bij wie het kind het beste af is.
## Veelgestelde vragen
**Hoe vraag ik eenhoofdig gezag aan voor mijn kind?**
Je dient een verzoekschrift in via een advocaat bij de rechtbank. Hierin motiveer je waarom gezamenlijk gezag niet werkt, bijvoorbeeld door communicatieproblemen of risico's voor het kind. De Raad voor de Kinderbescherming geeft vaak advies, en de rechter hoort het kind als het 12 jaar of ouder is. De beslissing hangt af van wat het beste is voor het kind. Bereid je voor met bewijsmateriaal, zoals rapporten of getuigenverklaringen.
**Wat zijn de belangrijkste rechten van de ouder zonder gezag?**
De ouder zonder gezag behoudt het recht op omgang met het kind, tenzij de rechter dit beperkt. Ook heb je recht op informatie over belangrijke zaken, zoals schoolprestaties en gezondheid. Bij ingrijpende beslissingen (bijv. verhuizing of medische behandeling) moet de gezaghebbende ouder je raadplegen. Dit betekent niet dat je meebeslist, maar je mening telt wel mee in het belang van het kind.
**Kan eenhoofdig gezag worden gewijzigd in gezamenlijk gezag?**
Ja, als de situatie verbetert, kun je de rechter vragen om gezamenlijk gezag te herstellen. Dit moet wel in het belang van het kind zijn. Bijvoorbeeld als de communicatie tussen jullie verbetert of als de reden voor eenhoofdig gezag (zoals verslaving) is opgelost. Dien een nieuw verzoek in via een advocaat en licht toe waarom gezamenlijk gezag nu wél mogelijk is.
**Hoe beïnvloedt eenhoofdig gezag de omgangsregeling?**
Eenhoofdig gezag verandert niets aan het recht op omgang, tenzij de rechter dit specifiek beperkt. De gezaghebbende ouder mag de omgang niet zomaar weigeren; het kind heeft recht op contact met beide ouders. Wel kan de gezaghebbende ouder praktische afspraken maken, zoals tijden en locaties. Bij conflicten kun je de rechter vragen om een omgangsregeling vast te stellen.
**Wat betekent het 'klem-criterium' precies?**
Het klem-criterium houdt in dat het kind vastloopt tussen de ouders, bijvoorbeeld door ruzie of tegenstrijdige eisen. De rechter kijkt of er een onaanvaardbaar risico is dat het kind hierdoor schade oploopt en of dit binnen afzienbare tijd verbetert. Als dit het geval is, kan eenhoofdig gezag worden toegekend om het kind te beschermen. Bewijs hiervoor kan zijn: getuigenverklaringen, rapporten van hulpverleners of school.
**Kan ik als moeder eenhoofdig gezag krijgen als de vader het niet eens is?**
Ja, de rechter beslist op basis van het belang van het kind, niet op basis van instemming van de andere ouder. Als je kunt aantonen dat gezamenlijk gezag schadelijk is (bijv. door geweld, verwaarlozing of ernstige conflicten), kan de rechter eenhoofdig gezag aan jou toewijzen. De vader heeft wel het recht om zijn standpunt te verdedigen tijdens de zitting.
**Wat gebeurt er als de gezaghebbende ouder belangrijke beslissingen neemt zonder de andere ouder te raadplegen?**
De gezaghebbende ouder mag in principe zelfstandig beslissen, maar moet de andere ouder wel informeren over belangrijke zaken. Bij ingrijpende beslissingen (zoals verhuizing of medische behandeling) is raadpleging verplicht. Als de gezaghebbende ouder dit nalaat, kun je de rechter vragen om in te grijpen. In extreme gevallen kan dit leiden tot wijziging van het gezag.
### TL;DR
Eenhoofdig gezag betekent dat één ouder het gezag over het kind heeft, toegekend door de rechter als gezamenlijk gezag niet in het belang van het kind is. De andere ouder behoudt wel rechten, zoals omgang en informatie. De procedure verloopt via de rechtbank en is gericht op het beschermen van het kind.
### Key Takeaways
- Eenhoofdig gezag wordt alleen toegekend als gezamenlijk gezag schadelijk is voor het kind, bijvoorbeeld door conflicten of verwaarlozing.
- De ouder zonder gezag behoudt rechten, zoals omgang met het kind en informatie over belangrijke zaken.
- De rechter beslist altijd op basis van het belang van het kind, niet op basis van de wensen van de ouders.
- Eenhoofdig gezag kan worden gewijzigd als de omstandigheden verbeteren, bijvoorbeeld door herstel van communicatie.
- De procedure start met een verzoekschrift via een advocaat, waarbij bewijs en motivering essentieel zijn.