Duomoederschap

Duomoederschap betekent dat een kind twee juridische moeders heeft. Dit is mogelijk wanneer twee vrouwen een relatie hebben en samen een kind krijgen via donorinseminatie.

Wanneer duomoederschap?

Duomoederschap ontstaat automatisch als:

• Twee vrouwen getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben
• Het kind is verwekt met zaad van een onbekende donor via een erkende kliniek
• De partner van de moeder stemt in met de verwekking

Juridische positie duomoeder

Situatie	Juridisch ouderschap
Getrouwd + onbekende donor (kliniek)	Automatisch beide moeders juridisch ouder
Getrouwd + bekende donor	Adoptie door partner nodig
Niet getrouwd + onbekende donor	Erkenning door partner mogelijk
Niet getrouwd + bekende donor	Adoptie door partner nodig

Erkenning door duomoeder

Als de vrouwen niet getrouwd zijn, kan de partner het kind erkennen. Hiervoor gelden dezelfde regels als bij erkenning door een man:

• Toestemming van de moeder nodig
• Erkenning bij gemeente of notaris
• Kan ook voor de geboorte

Bekende donor

Bij een bekende donor is de situatie complexer:

• De bekende donor kan het kind erkennen
• Dan is adoptie door de duomoeder nodig
• Afspraken met de donor zijn belangrijk

Gezag duomoeder

De duomoeder krijgt in de meeste gevallen automatisch gezag:

• Bij huwelijk: automatisch gezamenlijk gezag
• Bij erkenning sinds 2023: automatisch gezamenlijk gezag
• Bij adoptie: automatisch gezag

Wat is het verschil tussen duomoederschap en adoptie?

Bij duomoederschap (automatisch of via erkenning) is de partner van meet af aan juridisch ouder. Bij adoptie wordt de partner pas ouder na de adoptieprocedure. Adoptie is een zwaardere procedure.

Heeft het kind later recht om te weten wie de donor is?

Bij donatie via een Nederlandse kliniek (na 2004) heeft het kind vanaf 16 jaar recht op informatie over de donor. De donor kan dan door Stichting Donorgegevens worden geïnformeerd.

Wat als de relatie eindigt?

Bij scheiding gelden dezelfde regels als bij andere ouders: gezamenlijk gezag blijft in stand, er moet een ouderschapsplan komen en alimentatie kan verschuldigd zijn.

## Veelgestelde vragen **Hoe wordt ik juridisch ouder als duomoeder als we niet getrouwd zijn?** Als je niet getrouwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt, kun je het kind erkennen bij de gemeente of notaris. Hiervoor is toestemming van de biologische moeder nodig. Erkenning kan al voor de geboorte plaatsvinden. Sinds 2023 krijg je automatisch gezamenlijk gezag na erkenning, net als bij gehuwde stellen. Dit geldt alleen als het kind verwekt is met een onbekende donor via een erkende kliniek. **Wat moet ik doen als we een bekende donor gebruiken?** Bij een bekende donor is adoptie door de duomoeder nodig om juridisch ouder te worden. De donor kan het kind erkennen, waardoor hij juridisch ouder wordt. Maak duidelijke afspraken met de donor over zijn rol en rechten, bij voorkeur via een notariële overeenkomst. Dit voorkomt latere conflicten. De biologische moeder en duomoeder behouden wel automatisch gezamenlijk gezag als ze getrouwd zijn. **Kan mijn partner het kind erkennen als ik al zwanger ben?** Ja, je partner kan het kind al tijdens de zwangerschap erkennen. Dit kan bij de gemeente of notaris met jouw toestemming. Na de geboorte wordt de erkenning direct geregistreerd in de Basisregistratie Personen. Sinds 2023 krijgt je partner automatisch gezamenlijk gezag na erkenning, ook als jullie niet getrouwd zijn. Dit geldt alleen bij gebruik van een onbekende donor. **Wat zijn de rechten van de donor als we duomoederschap willen?** Bij een onbekende donor via een kliniek heeft de donor geen juridische rechten of plichten. Bij een bekende donor kan hij het kind erkennen, waardoor hij juridisch ouder wordt. Dit betekent dat hij ook rechten en plichten krijgt, zoals omgangsrecht en mogelijk alimentatieplicht. Maak duidelijke afspraken over zijn rol, bij voorkeur schriftelijk en via een notaris. **Hoe zit het met gezag en omgangsrecht als we uit elkaar gaan?** Bij scheiding blijft het gezamenlijk gezag in stand, tenzij de rechter anders beslist. Jullie moeten een ouderschapsplan opstellen waarin afspraken staan over zorg, opvoeding, alimentatie en omgang. De duomoeder behoudt haar juridische ouderstatus en heeft recht op omgang met het kind. Voor alimentatie gelden dezelfde regels als bij heteroseksuele stellen. **Kan mijn kind later achterhalen wie de donor is?** Als het kind verwekt is via een Nederlandse kliniek na 2004, heeft het vanaf 16 jaar recht op informatie over de donor. Dit kan via Stichting Donorgegevens. De donor wordt hiervan op de hoogte gesteld. Bij een bekende donor is deze informatie direct bekend. Bespreek dit tijdig met je kind, zodat het voorbereid is op eventuele contactwensen. **Wat is het verschil tussen erkenning en adoptie voor duomoeders?** Erkenning is een eenvoudige procedure bij de gemeente of notaris, mogelijk bij gebruik van een onbekende donor. Hiermee word je direct juridisch ouder. Adoptie is een zwaardere juridische procedure via de rechtbank, nodig bij een bekende donor of als erkenning niet mogelijk is. Bij adoptie word je pas na de procedure juridisch ouder, maar krijg je wel automatisch gezag. ### TL;DR Duomoederschap betekent dat een kind twee juridische moeders heeft. Dit ontstaat automatisch bij huwelijk en gebruik van een onbekende donor. Bij een bekende donor of ongehuwde stellen is erkenning of adoptie nodig. Beide moeders krijgen gezag en hebben dezelfde rechten en plichten als andere ouders, ook na scheiding. ### Key Takeaways - Duomoederschap ontstaat automatisch bij gehuwde stellen met een onbekende donor via een kliniek. - Bij ongehuwde stellen of een bekende donor is erkenning of adoptie nodig voor juridisch ouderschap. - De duomoeder krijgt automatisch gezamenlijk gezag bij huwelijk of erkenning sinds 2023. - Een kind heeft vanaf 16 jaar recht op donorinformatie bij gebruik van een kliniek na 2004. - Bij scheiding blijven gezamenlijk gezag en omgangsrecht in stand, met dezelfde regels als bij andere ouders.