Bij draagmoederschap draagt een vrouw een kind voor wensouders die zelf geen kind kunnen krijgen. In Nederland is draagmoederschap niet bij wet geregeld, wat tot juridische complicaties leidt.
Vormen van draagmoederschap
| Type | Genetisch materiaal |
|---|
| Hoogtechnologisch (IVF) | Eicel van wensmoeder of donor, zaad van wensvader of donor |
| Laagtechnologisch | Eicel van draagmoeder, zaad van wensvader |
Juridische situatie Nederland
De huidige situatie in Nederland:
- Draagmoederschap is niet verboden
- Maar ook niet wettelijk geregeld
- Commercieel draagmoederschap is verboden
- De draagmoeder is altijd de juridische moeder
- Overdracht van ouderschap vereist adoptie
Wie is juridisch ouder?
Bij geboorte:
- De draagmoeder is juridisch moeder (zij baart het kind)
- De eventuele echtgenoot van de draagmoeder is juridisch vader
- De wensouders zijn juridisch geen ouder
Procedure voor wensouders
- Wensvader erkent het kind (als hij de biologische vader is) of adopteert
- Draagmoeder ziet af van gezag
- Wensmoeder adopteert het kind
- Dit vereist een adoptieprocedure van minimaal 1 jaar
Internationaal draagmoederschap
Veel wensouders wijken uit naar landen waar draagmoederschap geregeld is (VS, Oekraïne, etc.). Dit brengt extra juridische complexiteit met zich mee:
- Erkenning van buitenlandse geboorteakte
- Verkrijgen Nederlandse nationaliteit
- Eventuele adoptieprocedure
Toekomstige wetgeving
Er wordt gewerkt aan wetgeving om draagmoederschap te reguleren. Het wetsvoorstel 'Kind, draagmoederschap en afstamming' moet de juridische positie van wensouders en draagmoeder verbeteren.
Is draagmoederschap legaal in Nederland?
Draagmoederschap is niet verboden. Wel is het niet gereguleerd en is bemiddeling met winstoogmerk strafbaar. Onkostenvergoeding voor de draagmoeder is wel toegestaan.
Kan de draagmoeder het kind houden?
Juridisch gezien is de draagmoeder de moeder. Als zij besluit het kind te houden, kunnen de wensouders daar weinig tegen doen. Goede afspraken vooraf zijn belangrijk maar niet afdwingbaar.
Hoe lang duurt het voordat de wensouders juridisch ouder zijn?
Na de geboorte moet een adoptieprocedure worden gevolgd. Het kind moet minimaal 1 jaar bij de wensouders wonen voordat adoptie wordt uitgesproken. Het hele traject duurt meestal 1-2 jaar.
## Veelgestelde vragen
**Hoe kan ik als wensouder juridisch ouder worden van het kind?**
Als wensouder moet je een adoptieprocedure doorlopen. Eerst erkent de wensvader het kind (als hij de biologische vader is). Daarna ziet de draagmoeder af van het ouderlijk gezag. Vervolgens adopteert de wensmoeder het kind. Dit proces duurt minimaal één jaar, waarin het kind bij jullie moet wonen. Een familierechtadvocaat kan je hierbij begeleiden om juridische valkuilen te voorkomen.
**Wat zijn de risico’s als de draagmoeder het kind wil houden?**
Juridisch gezien is de draagmoeder de wettelijke moeder bij de geboorte. Als zij besluit het kind te houden, hebben wensouders weinig juridische mogelijkheden om dit aan te vechten. Goede, schriftelijke afspraken vooraf zijn belangrijk, maar deze zijn niet afdwingbaar in Nederland. Kies daarom altijd voor een betrouwbare draagmoeder en overweeg juridisch advies in te winnen.
**Is een financiële vergoeding aan de draagmoeder toegestaan?**
Commercieel draagmoederschap is in Nederland verboden, maar een onkostenvergoeding is wel toegestaan. Dit kan bijvoorbeeld kosten voor zwangerschapsgerelateerde uitgaven, zoals kleding, voeding of reiskosten, dekken. Zorg voor duidelijke afspraken en transparantie om juridische problemen te voorkomen.
**Kunnen we draagmoederschap in het buitenland regelen en het kind meenemen naar Nederland?**
Ja, maar dit brengt complexe juridische stappen met zich mee. Je moet de buitenlandse geboorteakte laten erkennen, de Nederlandse nationaliteit voor het kind regelen en mogelijk een adoptieprocedure in Nederland doorlopen. Elk land heeft eigen regels, dus informeer je goed en schakel een specialist in internationaal familierecht in.
**Hoe lang duurt het voordat wij als wensouders officieel de ouders zijn?**
Het volledige proces duurt meestal tussen de één en twee jaar. Na de geboorte moet het kind minimaal één jaar bij jullie wonen voordat de adoptie kan worden uitgesproken. Daarnaast zijn er juridische stappen zoals erkenning door de wensvader en het afzien van gezag door de draagmoeder, die tijd kosten.
**Wat gebeurt er als de draagmoeder en wensouders ruzie krijgen tijdens de zwangerschap?**
Bij conflicten tijdens de zwangerschap is de juridische positie van de draagmoeder sterk, omdat zij bij de geboorte automatisch de wettelijke moeder is. Goede communicatie en bemiddeling zijn essentieel. Overweeg een mediator of advocaat om afspraken te maken en escalatie te voorkomen. Schriftelijke overeenkomsten kunnen helpen, maar zijn niet bindend.
**Wordt draagmoederschap in de toekomst beter geregeld in Nederland?**
Ja, er is een wetsvoorstel in de maak ('Kind, draagmoederschap en afstamming') dat de juridische positie van wensouders en draagmoeders moet verbeteren. Het doel is om het proces duidelijker en rechtvaardiger te maken, bijvoorbeeld door de adoptieprocedure te vereenvoudigen. Houd de ontwikkelingen in de gaten via betrouwbare juridische bronnen.
### TL;DR
Draagmoederschap is in Nederland niet verboden, maar ook niet wettelijk geregeld. De draagmoeder is bij geboorte altijd de juridische moeder, en wensouders moeten een adoptieprocedure doorlopen om ouder te worden. Commercieel draagmoederschap is strafbaar, maar onkostenvergoedingen zijn toegestaan.
### Key Takeaways
- De draagmoeder is bij geboorte altijd de wettelijke moeder, ongeacht genetische banden.
- Wensouders moeten een adoptieprocedure doorlopen om juridisch ouder te worden, wat minimaal één jaar duurt.
- Commercieel draagmoederschap is verboden, maar onkostenvergoedingen zijn toegestaan.
- Internationaal draagmoederschap brengt extra juridische complexiteit met zich mee, zoals erkenning van buitenlandse documenten.
- Er wordt gewerkt aan nieuwe wetgeving om draagmoederschap in Nederland beter te reguleren.