Medisch-juridische prognosebeoordeling bij duurzaamheid arbeidsongeschiktheid
Bij een **arbeidsongeschiktheidsuitkering** (IVA of WGA) moet de **duurzaamheid** van uw arbeidsongeschiktheid worden beoordeeld. Dit gebeurt via een **medisch-juridische prognose**, waarbij de UWV en rechter kijken naar uw toekomstige herstelkansen. Of u in aanmerking komt voor een **IVA** (volledige arbeidsongeschiktheid) of **WGA** (gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid), hangt af van deze prognose. Dit artikel legt uit hoe deze beoordeling werkt, welke criteria worden gehanteerd en wat dit betekent voor uw uitkering.
Wat is een medisch-juridische prognosebeoordeling?
Een **medisch-juridische prognosebeoordeling** is een analyse van uw toekomstige arbeidsvermogen, gebaseerd op medische gegevens en juridische criteria. Deze beoordeling bepaalt of uw arbeidsongeschiktheid **duurzaam** is (dus niet tijdelijk) en of u in aanmerking komt voor een **IVA** of **WGA**.
De **UWV** (Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen) en de **rechter** gebruiken deze prognose om te bepalen:
- Of uw arbeidsongeschiktheid **minstens 15 jaar** zal duren (IVA-criteria).
- Of u binnen **15 jaar** weer kunt werken, maar nu gedeeltelijk arbeidsongeschikt bent (WGA).
Wettelijke basis: IVA vs. WGA
De beoordeling van arbeidsongeschiktheid is geregeld in de **Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA)**. De belangrijkste artikelen zijn:
- Artikel 24 WIA: Definitie van **volledige arbeidsongeschiktheid (IVA)**.
- Artikel 25 WIA: Definitie van **gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid (WGA)**.
- Artikel 26 WIA: Prognosebeoordeling en **duurzaamheid** van arbeidsongeschiktheid.
- Hij of zij **niet in staat is** om tegen een vergoeding te werken.
- De arbeidsongeschiktheid **duurzaam** is (dus niet tijdelijk).
- De arbeidsongeschiktheid **minstens 15 jaar** zal duren.
Hoe wordt de prognose beoordeeld?
De UWV gebruikt een **gestructureerde aanpak** om de prognose te beoordelen. Dit gebeurt in verschillende stappen:
1. Medisch onderzoek en rapportage
Voordat de prognose wordt beoordeeld, wordt er een **medisch onderzoek** uitgevoerd. Dit kan bestaan uit:
- Een **artsconsultatie** bij een UWV-arts of een door de UWV aangewezen specialist.
- Een **fysieke en psychische evaluatie** (bijvoorbeeld bij chronische pijn, depressie of een chronische ziekte).
- Een **functionele test** (bijvoorbeeld een looptest of krachttest).
2. Juridische criteria: IVA vs. WGA
De UWV kijkt naar verschillende criteria om te bepalen of uw arbeidsongeschiktheid **duurzaam** is. Deze criteria zijn:
| Criterium | IVA (volledige arbeidsongeschiktheid) | WGA (gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid) |
|---|---|---|
| Duurzaamheid | Arbeidsongeschiktheid duurt **minstens 15 jaar** | Arbeidsongeschiktheid is **duurzaam**, maar herstel binnen 15 jaar is mogelijk |
| Herstelkansen | Geen reële kans op herstel | Kans op gedeeltelijk herstel binnen 15 jaar |
| Leeftijd | Meestal boven de 50 jaar (maar niet altijd) | Kan op elke leeftijd, afhankelijk van herstelkansen |
| Medische prognose | Chronische aandoening zonder verbetering | Progressieve verbetering mogelijk, maar niet volledig herstel |
Belangrijk: De UWV moet **bewijzen** dat uw arbeidsongeschiktheid duurzaam is. Als u twijfelt aan de beoordeling, kunt u **bezwaar maken** of een **beroep instellen**.
3. Prognose in de praktijk: voorbeelden
Om de beoordeling beter te begrijpen, kijken we naar twee praktische voorbeelden.
Voorbeeld 1: IVA (volledige arbeidsongeschiktheid)
Situatie: Hans (55 jaar) heeft jarenlang last van ernstige rugklachten. Na verschillende operaties blijkt dat hij **permanent** niet meer in staat is om te werken, zelfs niet met aanpassingen. De UWV-arts concludeert dat zijn klachten **niet zullen verbeteren** en dat hij **geen werk** kan verrichten, ook niet in een aangepaste functie.
Uitkomst: Hans krijgt een **IVA** omdat zijn arbeidsongeschiktheid **duurzaam** is en er **geen herstelkansen** zijn.
Voorbeeld 2: WGA (gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid)
Situatie: Sanne (40 jaar) heeft een chronische reuma. Ze kan momenteel niet werken, maar de reumatoloog verwacht dat haar conditie **langzaam verbetert** en dat ze over 5 jaar **gedeeltelijk** kan werken (bijvoorbeeld 20 uur per week).
Uitkomst: Sanne krijgt een **WGA** omdat haar arbeidsongeschiktheid **duurzaam** is, maar er **herstelkansen** zijn binnen 15 jaar.
Uw rechten en plichten bij de prognosebeoordeling
Als uw arbeidsongeschiktheid wordt beoordeeld, heeft u bepaalde **rechten** en **plichten**. Het is belangrijk om deze te kennen om uw zaak zo goed mogelijk te presenteren.
Uw rechten
- Recht op een onafhankelijk medisch onderzoek. U mag een eigen arts raadplegen en diens mening laten meewegen.
- Recht op informatie. De UWV moet u toelichten waarom u wel of niet in aanmerking komt voor IVA/WGA.
- Recht op bezwaar en beroep. Bent u het oneens met de beslissing? Dan kunt u bezwaar maken of in beroep gaan bij de rechter.
- Recht op een herbeoordeling. Als uw gezondheidstoestand verandert, kunt u een **herbeoordeling** aanvragen.
Uw plichten
- Meewerken aan medisch onderzoek. U bent verplicht om deel te nemen aan onderzoek zoals aangewezen door de UWV.
- Actueel houden van uw gegevens. Meld veranderingen in uw gezondheid of werkvermogen aan de UWV.
- Geen vals spel spelen. Het verzwijgen van informatie of het geven van onjuiste gegevens kan leiden tot **sancties** of **terugvordering** van uitkeringen.
Veelgestelde vragen over de prognosebeoordeling
Vraag 1: Wat gebeurt er als de UWV mijn arbeidsongeschiktheid als niet-duurzaam beoordeelt?
Als de UWV besluit dat uw arbeidsongeschiktheid **niet duurzaam** is, betekent dit dat u mogelijk geen IVA of WGA krijgt, of dat uw uitkering wordt stopgezet. U kunt hiertegen bezwaar maken of in beroep gaan. Het is belangrijk om uw zaak goed voor te bereiden met medische onderbouwing.
Vraag 2: Kan ik een eigen arts laten meewerken aan de beoordeling?
Ja, u heeft het recht om een **eigen arts** (bijvoorbeeld uw huisarts, specialist of revalidatiearts) te laten meedenken in het proces. Deze arts kan een **medisch advies** schrijven dat wordt meegenomen in de beoordeling. Zorg er wel voor dat het advies **duidelijk, gedetailleerd en objectief** is, zodat de UWV het kan gebruiken.
Vraag 3: Wat als mijn gezondheidstoestand verslechtert na een WGA-beslissing?
Als uw gezondheidstoestand **verslechtert**, kunt u een **herbeoordeling** aanvragen bij de UWV. Dit kan leiden tot een **aanpassing van uw uitkering**, bijvoorbeeld een overstap van WGA naar IVA als blijkt dat uw arbeidsongeschiktheid **duurzaam** is. Meld deze verandering zo snel mogelijk aan de UWV om verdere problemen te voorkomen.
Vraag 4: Hoe lang duurt het voordat ik een beslissing krijg van de UWV?
De duur van het proces varieert, maar gemiddeld duurt het **3 tot 6 maanden** voordat u een beslissing krijgt na het indienen van uw aanvraag. Dit hangt af van:
- Of er extra medisch onderzoek nodig is.
- Of er bezwaarprocedures lopen.
- Of er een beroep wordt ingesteld bij de rechter.
Vraag 5: Kan ik tijdens het proces al een uitkering ontvangen?
In sommige gevallen kunt u **voorlopige uitkering** ontvangen, bijvoorbeeld als u al **tijdelijk arbeidsongeschikt** bent en wacht op een beslissing over duurzaamheid. Dit wordt **provisionele uitkering** genoemd. Vraag dit expliciet aan bij de UWV als u financiële steun nodig heeft.
Tips en aanbevelingen voor een succesvolle beoordeling
Om uw kansen te vergroten op een gunstige beoordeling, volgt u deze tips:
- Zorg voor een gedetailleerd medisch dossier.
- Laat uw huisarts en specialisten een **duidelijk en volledig** medisch rapport opstellen.
- Vraag om **objectieve tests** (bijvoorbeeld MRI-scans, laboratoriumuitslagen, psychologische tests).
- Wees proactief in communicatie met de UWV.
- Reageer tijdig op verzoeken om informatie of onderzoek.
- Meld veranderingen in uw gezondheidstoestand direct.
- Overweeg juridische bijstand.
- Een juridisch specialist kan u helpen bij het indienen van bezwaar of beroep.
- Een **revalidatiearts** kan een onafhankelijk advies geven over uw arbeidsvermogen.
- Blijf up-to-date met de WIA-regels.
- Wees eerlijk en transparant.
- Verzwijg geen informatie over uw gezondheid of werkvermogen.
- Als u twijfelt over uw toestand, vraag dan om een **tussentijdse beoordeling**.