Soms moet je naar de civiele rechter om schadevergoeding van de overheid te krijgen. Dit is het geval bij hoge schade of feitelijke handelingen.
Wanneer naar de civiele rechter?
Je gaat naar de civiele rechter bij:
- Schade hoger dan € 25.000
- Schade door feitelijk handelen (geen besluit)
- Privaatrechtelijk handelen van de overheid
- Wanneer de bestuursrechter niet bevoegd is
Procedure
- Stel de overheid aansprakelijk (brief)
- Dagvaard de overheid voor de rechtbank
- Processtukken uitwisselen (conclusies)
- Zitting
- Vonnis
Kosten
| Kostenpost | Bedrag |
|---|
| Griffierecht | Afhankelijk van vordering |
| Advocaatkosten | Vaak verplicht bij hogere vorderingen |
| Deurwaarderskosten | Voor dagvaarding |
Formele rechtskracht
Let op de [leer van de formele rechtskracht](https://rechtshulprotterdam.nl/encyclopedie/stuiting-verjaring-bestuursrecht):
- Een besluit waartegen geen beroep meer openstaat, geldt als rechtmatig
- Je kunt dan niet via de civiele rechter alsnog schadevergoeding krijgen
- Daarom: altijd tijdig bezwaar en beroep instellen!
Veelgestelde vragen
Heb ik een advocaat nodig?
Bij de kantonrechter (tot € 25.000) niet verplicht. Bij de rechtbank wel.
Hoe lang duurt een civiele procedure?
Gemiddeld 1-2 jaar, afhankelijk van de complexiteit.
Wie betaalt de kosten als ik win?
De verliezende partij wordt veroordeeld in de proceskosten, maar dit dekt vaak niet alle kosten.
## Veelgestelde vragen
**Wanneer kan ik de overheid aansprakelijk stellen voor schade via de civiele rechter?**
Je kunt de overheid civielrechtelijk aansprakelijk stellen als de schade hoger is dan €25.000, veroorzaakt is door feitelijk handelen (geen formeel besluit), of voortkomt uit privaatrechtelijk handelen van de overheid. Ook als de bestuursrechter niet bevoegd is, kun je naar de civiele rechter stappen. Denk bijvoorbeeld aan schade door een verkeerd uitgevoerde wegwerkzaamheid of een onrechtmatige handeling van een ambtenaar.
**Hoe start ik een civiele procedure tegen de overheid?**
Begin met een aansprakelijkstelling per brief aan de betreffende overheidsinstantie. Als er geen reactie of oplossing komt, kun je een dagvaarding opstellen en laten betekenen door een deurwaarder. Vervolgens wissel je processtukken (conclusies) uit met de tegenpartij, waarna een zitting volgt. Het is verstandig om hierbij een advocaat in te schakelen, vooral bij hogere vorderingen.
**Wat zijn de kosten van een civiele procedure tegen de overheid?**
De kosten bestaan uit griffierecht (afhankelijk van de hoogte van je vordering), advocaatkosten (vaak verplicht bij de rechtbank) en deurwaarderskosten voor het betekenen van de dagvaarding. Bij een succesvolle procedure kan de rechter de overheid veroordelen in de proceskosten, maar dit dekt meestal niet alle gemaakte kosten. Informeer vooraf bij je advocaat naar de verwachte kosten.
**Wat is de leer van de formele rechtskracht en waarom is dit belangrijk?**
De leer van de formele rechtskracht houdt in dat een overheidsbesluit waartegen geen bezwaar of beroep meer openstaat, als rechtmatig wordt beschouwd. Dit betekent dat je achteraf geen schadevergoeding meer kunt claimen via de civiele rechter, zelfs als het besluit onrechtmatig was. Daarom is het cruciaal om tijdig bezwaar en beroep in te stellen tegen besluiten die schade kunnen veroorzaken.
**Kan ik zonder advocaat een civiele procedure tegen de overheid starten?**
Bij de kantonrechter (voor vorderingen tot €25.000) is een advocaat niet verplicht, maar bij de rechtbank wel. Omdat procedures tegen de overheid vaak complex zijn, is het sterk aan te raden om een advocaat in te schakelen. Dit vergroot je kans op succes en zorgt ervoor dat alle formele eisen correct worden nageleefd.
**Wat zijn mijn kansen om een civiele procedure tegen de overheid te winnen?**
De kansen hangen af van de sterke van je zaak, zoals de aantoonbaarheid van schade, de onrechtmatigheid van het overheidsoptreden en de causaliteit daartussen. De overheid heeft soms een zekere bescherming (bijvoorbeeld bij beleidsbesluiten), maar bij duidelijke fouten of nalatigheden kun je wel degelijk winnen. Een advocaat kan een realistische inschatting maken van je kansen.
**Hoe lang duurt het voordat ik schadevergoeding krijg als ik win?**
Een civiele procedure duurt gemiddeld 1 tot 2 jaar, afhankelijk van de complexiteit en eventuele hoger beroepen. Na een vonnis in je voordeel moet de overheid de schadevergoeding uitkeren, maar dit kan nog enige tijd duren. Soms wordt een termijn vastgesteld in het vonnis. Bij vertraging kun je een dwangsom of executie vorderen.
### TL;DR
Een civiele procedure tegen de overheid is mogelijk bij schade boven €25.000, feitelijk handelen of privaatrechtelijke acties. Start met een aansprakelijkstelling, volg de procedure via dagvaarding en zitting, en houd rekening met kosten en de leer van formele rechtskracht. Tijdig bezwaar maken tegen besluiten is essentieel om je rechten te behouden.
### Key Takeaways
- Ga naar de civiele rechter bij schade boven €25.000, feitelijk handelen of privaatrechtelijke acties van de overheid.
- Start met een aansprakelijkstelling en dagvaard de overheid via een deurwaarder; een advocaat is vaak verplicht.
- Houd rekening met kosten zoals griffierecht, advocaatkosten en deurwaarderskosten, die niet altijd volledig worden vergoed.
- De leer van formele rechtskracht betekent dat je geen schadevergoeding kunt claimen als je niet tijdig bezwaar of beroep hebt ingesteld.
- Een civiele procedure duurt gemiddeld 1-2 jaar en vereist goede voorbereiding en juridische ondersteuning.