De overheid heeft een beginselplicht tot handhaving: ze moet in principe optreden tegen overtredingen. Alleen in bijzondere gevallen mag ze afzien van handhaving.
Wat is de beginselplicht?
De beginselplicht tot handhaving betekent dat het [bestuursorgaan](https://rechtshulprotterdam.nl/encyclopedie/bestuursorgaan-identificeren):
- In principe moet optreden tegen overtredingen
- Niet zomaar mag gedogen
- Het algemeen belang moet beschermen
Wanneer mag niet worden gehandhaafd?
Er zijn twee uitzonderingen op de beginselplicht:
- Concreet zicht op legalisatie: de overtreding wordt binnenkort gelegaliseerd
- Bijzondere omstandigheden: handhaving zou onevenredig zijn
Concreet zicht op legalisatie
Hiervan is sprake als:
- [Een vergunningaanvraag](https://rechtshulprotterdam.nl/encyclopedie/vergunning-van-rechtswege) is ingediend
- De vergunning naar verwachting wordt verleend
- Er geen beletselen zijn voor vergunningverlening
Handhavingsverzoek
Als burger kun je de overheid vragen om te handhaven:
- Dien een schriftelijk handhavingsverzoek in
- De overheid moet hierop beslissen
- Tegen afwijzing kun je bezwaar maken
Veelgestelde vragen
Moet de gemeente altijd handhaven als ik daarom vraag?
De gemeente moet je verzoek serieus beoordelen, maar hoeft niet altijd te handhaven als er goede redenen zijn om dat niet te doen.
Wat is gedogen?
Gedogen is bewust niet optreden tegen een overtreding. Dit mag alleen in uitzonderlijke situaties.
Kan ik de gemeente dwingen om te handhaven?
Je kunt bezwaar en beroep instellen tegen de weigering om te handhaven. De rechter kan de gemeente opdragen te handhaven.
## Veelgestelde vragen
**Wanneer kan de overheid afzien van handhaving tegen een overtreding?**
De overheid mag alleen afzien van handhaving in twee situaties: als er concreet zicht is op legalisatie (bijvoorbeeld een ingediende vergunningaanvraag die waarschijnlijk wordt goedgekeurd) of als handhaving onevenredig zou zijn door bijzondere omstandigheden. Bijvoorbeeld als de gevolgen van handhaving voor de overtreder veel zwaarder wegen dan het belang van handhaving zelf. De overheid moet dit altijd goed motiveren.
**Hoe dien ik een handhavingsverzoek in en wat gebeurt er daarna?**
Je dient een schriftelijk handhavingsverzoek in bij het bevoegde bestuursorgaan (bijvoorbeeld de gemeente). Vermeld duidelijk de overtreding, de locatie en waarom handhaving nodig is. De overheid moet binnen een redelijke termijn (meestal 8 weken) beslissen. Bij afwijzing kun je bezwaar maken en eventueel beroep instellen bij de rechter. Bewaar altijd kopieën van je verzoek en correspondentie.
**Wat kan ik doen als de gemeente mijn handhavingsverzoek afwijst?**
Als je verzoek wordt afgewezen, kun je binnen zes weken bezwaar maken bij dezelfde instantie. Leg uit waarom je het niet eens bent met de beslissing. Wordt je bezwaar afgewezen? Dan kun je binnen zes weken beroep instellen bij de rechtbank. In sommige gevallen kan de rechter de gemeente alsnog opdragen om te handhaven. Overweeg juridisch advies in te winnen voor complexe zaken.
**Wat zijn voorbeelden van bijzondere omstandigheden waarin niet gehandhaafd hoeft te worden?**
Bijzondere omstandigheden kunnen zijn: als handhaving onredelijk hard zou treffen (bijvoorbeeld bij een ernstig zieke overtreder), als de overtreding minimaal is en geen gevaar oplevert, of als de kosten van handhaving onevenredig hoog zijn ten opzichte van het belang. Ook kan er sprake zijn van vertrouwensbeginsel, bijvoorbeeld als de overheid eerder toezeggingen heeft gedaan die handhaving nu onredelijk maken.
**Hoe lang duurt het voordat de overheid actie onderneemt na een handhavingsverzoek?**
De overheid moet binnen een redelijke termijn reageren, meestal binnen 8 weken. Dit kan echter variëren afhankelijk van de complexiteit van de zaak en de werkdruk van het bestuursorgaan. Bij ingewikkelde zaken kan het langer duren. Als er na 10-12 weken geen reactie is, kun je een herinnering sturen of een klacht indienen. Bij spoedeisende zaken kun je soms een voorlopige voorziening bij de rechter vragen.
**Kan ik schadevergoeding krijgen als de overheid niet handelt tegen een overtreding?**
In sommige gevallen kun je schadevergoeding eisen als de overheid onrechtmatig handelt door niet te handhaven. Dit is echter complex en vereist dat je kunt aantonen dat de overheid een zorgplicht had, deze heeft geschonden, en dat jij daardoor concrete schade hebt geleden. Je moet eerst bezwaar en beroep instellen tegen de niet-handhaving. Raadpleeg een advocaat voor de haalbaarheid van een schadeclaim.
**Wat is het verschil tussen gedogen en niet handhaven vanwege legalisatie?**
Gedogen is een bewuste keuze om niet te handhaven zonder dat er zicht is op legalisatie. Dit mag alleen in uitzonderlijke gevallen. Bij legalisatie is er juist wél zicht op een wettelijke oplossing, bijvoorbeeld omdat er een vergunningaanvraag loopt die waarschijnlijk wordt goedgekeurd. Gedogen is tijdelijk en informeel, terwijl legalisatie leidt tot een definitieve, wettelijke situatie.
### TL;DR
De overheid heeft een beginselplicht tot handhaving, wat betekent dat zij in principe moet optreden tegen overtredingen. Alleen in uitzonderlijke gevallen, zoals bij zicht op legalisatie of bijzondere omstandigheden, mag zij afzien van handhaving. Burgers kunnen een handhavingsverzoek indienen en tegen een afwijzing bezwaar maken of beroep instellen.
### Key Takeaways
- De overheid moet in principe optreden tegen overtredingen (beginselplicht tot handhaving).
- Handhaving mag alleen achterwege blijven bij concreet zicht op legalisatie of bijzondere omstandigheden.
- Burgers kunnen een schriftelijk handhavingsverzoek indienen en tegen een afwijzing bezwaar maken.
- Bij afwijzing van een handhavingsverzoek kun je beroep instellen bij de rechter.
- Gedogen is alleen toegestaan in uitzonderlijke situaties en verschilt van niet-handhaven vanwege legalisatie.