Een ambtshalve besluit is een besluit dat de overheid uit eigen beweging neemt, zonder dat iemand erom heeft gevraagd. Denk aan een boete of een handhavingsbesluit.
Wat is een ambtshalve besluit?
Een ambtshalve besluit wordt genomen op initiatief van het bestuursorgaan zelf, niet op aanvraag. Het bestuursorgaan handelt uit eigen beweging.
Voorbeelden ambtshalve besluiten
| Type | Voorbeelden |
|---|
| Handhaving | Last onder dwangsom, bestuursdwang |
| Sancties | Bestuurlijke boete, intrekking vergunning |
| Belastingen | Belastingaanslag, naheffing |
| Correctie | Herziening eerdere beschikking |
Procedure ambtshalve besluiten
Bij een ambtshalve besluit gelden vaak extra waarborgen:
- Zienswijze: bij belastende besluiten moet je vaak eerst je zienswijze kunnen geven
- Hoorplicht: je moet gehoord worden voordat een ingrijpend besluit wordt genomen
- Motivering: het besluit moet goed gemotiveerd zijn
Vooraankondiging (voornemen)
Bij sommige ambtshalve besluiten stuurt het bestuursorgaan eerst een voornemen:
- Je krijgt de kans te reageren (zienswijze)
- Meestal een termijn van 2-4 weken
- Daarna volgt het definitieve besluit
Bezwaar tegen ambtshalve besluit
Tegen een ambtshalve besluit kun je bezwaar maken:
- Binnen 6 weken na bekendmaking
- Bezwaar heeft meestal geen schorsende werking
- Je kunt een voorlopige voorziening vragen bij spoed
Veelgestelde vragen
Moet de overheid mij waarschuwen voordat ze een boete oplegt?
Vaak wel. Bij veel boetes moet eerst een voornemen worden gestuurd waarop je kunt reageren met een zienswijze.
Kan ik tegen een voornemen bezwaar maken?
Nee, een voornemen is nog geen besluit. Je kunt wel een zienswijze indienen. Bezwaar is pas mogelijk tegen het definitieve besluit.
Stopt de boete als ik bezwaar maak?
Nee, bezwaar schorst het besluit niet automatisch. Je moet een voorlopige voorziening aanvragen als je wilt dat de boete wordt opgeschort.
## Veelgestelde vragen
**Wanneer mag de overheid een ambtshalve besluit nemen zonder mij eerst te horen?**
De overheid mag in uitzonderlijke gevallen een ambtshalve besluit nemen zonder voorafgaande hoorplicht, bijvoorbeeld bij spoedeisende situaties (zoals direct gevaar voor veiligheid) of wanneer jouw mening al duidelijk is (bijv. uit eerdere correspondentie). In de meeste gevallen moet je echter eerst een voornemen ontvangen of de kans krijgen je zienswijze in te dienen, vooral bij belastende besluiten zoals boetes of intrekking van vergunningen.
**Hoe lang duurt het voordat een ambtshalve besluit definitief is?**
De duur hangt af van de procedure. Bij een voornemen krijg je meestal 2 tot 4 weken om te reageren. Daarna neemt het bestuursorgaan een definitief besluit, wat nog enkele weken kan duren. Tegen het definitieve besluit kun je binnen 6 weken bezwaar maken. Als je geen reactie krijgt, kan het besluit al na de wettelijke termijn (vaak 8 weken) als definitief gelden.
**Wat kan ik doen als ik het niet eens ben met een voornemen?**
Je kunt een zienswijze indienen binnen de gestelde termijn (meestal 2-4 weken). Leg hierin duidelijk uit waarom je het oneens bent met het voornemen, onderbouw dit met feiten of bewijs en vraag om aanpassing. Het bestuursorgaan moet jouw argumenten serieus nemen en in het definitieve besluit reageren op je zienswijze. Een advocaat of jurist kan helpen bij het opstellen van een sterke zienswijze.
**Kan ik een ambtshalve besluit voorkomen?**
Soms wel, vooral als je tijdig reageert op een voornemen. Door een goede zienswijze in te dienen met overtuigende argumenten of bewijs, kun je het bestuursorgaan overtuigen het besluit niet door te zetten. Ook kun je proberen in gesprek te gaan met het bestuursorgaan om tot een oplossing te komen. Bijvoorbeeld door vrijwillig maatregelen te nemen om een boete of handhaving te voorkomen.
**Wat is het verschil tussen een zienswijze en bezwaar?**
Een zienswijze dien je in tegen een voornemen (een voorlopig besluit), terwijl bezwaar pas mogelijk is tegen een definitief besluit. Met een zienswijze probeer je het bestuursorgaan te overtuigen het voornemen aan te passen. Bezwaar is een formele stap waarbij je vraagt om heroverweging van het definitieve besluit. Beide moeten binnen een bepaalde termijn worden ingediend (meestal 2-4 weken voor zienswijze, 6 weken voor bezwaar).
**Hoe vraag ik een voorlopige voorziening aan bij spoed?**
Een voorlopige voorziening vraag je aan bij de bestuursrechter, meestal tegelijk met je bezwaarschrift. Je moet aantonen dat er spoed is (bijv. dreigende onherstelbare schade) en dat je bezwaar waarschijnlijk gegrond is. Dit doe je via een verzoekschrift waarin je uitlegt waarom het besluit direct moet worden opgeschort. De rechter beslist vaak binnen enkele dagen tot weken. Een advocaat kan hierbij helpen.
**Wat gebeurt er als ik niets doe na een voornemen of besluit?**
Als je niet reageert op een voornemen, neemt het bestuursorgaan het definitieve besluit vaak ongewijzigd over. Als je geen bezwaar maakt tegen een definitief besluit binnen 6 weken, wordt het besluit onherroepelijk en moet je het uitvoeren (bijv. boete betalen). In sommige gevallen kan het bestuursorgaan ook overgaan tot dwangmaatregelen, zoals beslaglegging of invordering.
### TL;DR
Een ambtshalve besluit wordt door de overheid genomen zonder jouw aanvraag, zoals een boete of handhaving. Je hebt vaak recht op inspraak via een zienswijze voordat het definitief wordt. Tegen het definitieve besluit kun je binnen 6 weken bezwaar maken, maar dit schorst het besluit niet automatisch. Bij spoed kun je een voorlopige voorziening aanvragen.
### Key Takeaways
- De overheid mag ambtshalve besluiten nemen, zoals boetes of handhaving, zonder dat je daarom vraagt.
- Bij belastende besluiten heb je meestal recht op inspraak via een zienswijze voordat het besluit definitief wordt.
- Tegen een definitief ambtshalve besluit kun je binnen 6 weken bezwaar maken, maar dit schorst het besluit niet automatisch.
- Een voornemen is nog geen definitief besluit; je kunt hierop reageren met een zienswijze om het besluit te beïnvloeden.
- Bij spoed kun je een voorlopige voorziening aanvragen om uitvoering van het besluit tijdelijk te stoppen.