Algemene beginselen van behoorlijk bestuur

De algemene beginselen van behoorlijk bestuur (abbb) zijn regels waaraan de overheid zich moet houden. Schending ervan kan leiden tot vernietiging van een besluit.

Wat zijn de abbb?

De algemene beginselen van behoorlijk bestuur zijn ongeschreven regels die de overheid moet naleven bij het nemen van besluiten. Ze zijn deels gecodificeerd in de Awb.

Belangrijkste beginselen

Beginsel	Betekenis
Zorgvuldigheidsbeginsel	Zorgvuldig onderzoek en voorbereiding
Motiveringsbeginsel	Besluit moet goed gemotiveerd zijn
Evenredigheidsbeginsel	Maatregel moet in verhouding staan tot doel
Gelijkheidsbeginsel	Gelijke gevallen gelijk behandelen
Vertrouwensbeginsel	Gewekt vertrouwen honoreren
Rechtszekerheidsbeginsel	Burgers moeten kunnen vertrouwen op besluiten
Fair play beginsel	Eerlijk en open handelen

Toepassing in bezwaar en beroep

Je kunt je in bezwaar en beroep beroepen op de abbb:

• 'Het besluit is onzorgvuldig voorbereid'
• 'De motivering is onvoldoende'
• 'Mijn geval is ongelijk behandeld'
• 'Ik mocht vertrouwen op de toezegging'

Gevolg van schending

Als het bestuursorgaan een beginsel schendt, kan de rechter het besluit vernietigen. Het bestuursorgaan moet dan een nieuw, correct besluit nemen.

Veelgestelde vragen

## Veelgestelde vragen **Wanneer kan ik een besluit van de overheid aanvechten op basis van de algemene beginselen van behoorlijk bestuur?** Je kunt een besluit aanvechten als je kunt aantonen dat de overheid één of meerdere beginselen heeft geschonden, bijvoorbeeld door onzorgvuldig onderzoek, gebrekkige motivering of ongelijke behandeling. Dit doe je door bezwaar te maken bij het bestuursorgaan zelf of, als dat niet lukt, beroep in te stellen bij de bestuursrechter. Zorg dat je concrete voorbeelden of bewijzen hebt, zoals correspondentie of vergelijkbare gevallen. **Wat is het verschil tussen het zorgvuldigheidsbeginsel en het motiveringsbeginsel?** Het zorgvuldigheidsbeginsel verplicht de overheid om een besluit goed voor te bereiden, bijvoorbeeld door onderzoek te doen of adviezen in te winnen. Het motiveringsbeginsel eist dat de overheid duidelijk uitlegt waarom een besluit is genomen en op welke feiten en regels dit is gebaseerd. Een besluit kan zorgvuldig zijn voorbereid, maar als de motivering ontbreekt of onduidelijk is, is het alsnog onrechtmatig. **Hoe kan ik aantonen dat de overheid het evenredigheidsbeginsel heeft geschonden?** Je moet laten zien dat de genomen maatregel niet in verhouding staat tot het doel dat de overheid wil bereiken. Bijvoorbeeld: als je een kleine overtreding hebt begaan, maar een zware sanctie krijgt die niet past bij de ernst van de overtreding. Vergelijk jouw situatie met soortgelijke gevallen of leg uit waarom een minder ingrijpende maatregel volstond. **Wat gebeurt er als de rechter een besluit vernietigt vanwege schending van een abbb?** Als de rechter een besluit vernietigt, betekent dit dat het besluit juridisch niet meer bestaat. Het bestuursorgaan moet dan een nieuw besluit nemen, waarbij het de beginselen wel in acht neemt. Soms kan de rechter ook zelf een beslissing nemen of het bestuursorgaan opdragen om binnen een bepaalde termijn een nieuw besluit te nemen. Je hebt dan recht op een correcte heroverweging. **Kan ik schadevergoeding krijgen als de overheid een abbb heeft geschonden?** Ja, maar alleen als je daadwerkelijk schade hebt geleden door het onrechtmatige besluit. Je moet kunnen aantonen dat er een causaal verband is tussen de schending van het beginsel en de schade die je hebt geleden. Dit doe je via een aparte procedure bij de burgerlijke rechter of, in sommige gevallen, via een verzoek om schadevergoeding bij het bestuursorgaan zelf. **Gelden de abbb ook voor gemeenten en provincies?** Ja, de algemene beginselen van behoorlijk bestuur gelden voor alle bestuursorganen, inclusief gemeenten, provincies en waterschappen. Ook zij moeten zich houden aan beginselen zoals zorgvuldigheid, motivering en gelijkheid. Als een gemeente bijvoorbeeld een vergunning weigert zonder goede reden, kun je je beroepen op schending van deze beginselen. **Wat moet ik doen als ik denk dat de overheid het fair play-beginsel heeft geschonden?** Het fair play-beginsel houdt in dat de overheid eerlijk en open moet handelen. Als je denkt dat dit is geschonden, bijvoorbeeld omdat je niet tijdig of onvolledig bent geïnformeerd, kun je bezwaar maken. Verzamel bewijs, zoals e-mails of notulen, waaruit blijkt dat de overheid niet transparant is geweest. Benoem in je bezwaarschrift expliciet dat het fair play-beginsel is geschonden. ### TL;DR De algemene beginselen van behoorlijk bestuur (abbb) zijn regels waaraan de overheid zich moet houden bij het nemen van besluiten. Schending van deze beginselen kan leiden tot vernietiging van een besluit door de rechter. Belangrijke beginselen zijn onder andere zorgvuldigheid, motivering, evenredigheid en gelijkheid. Burgers kunnen zich hierop beroepen in bezwaar- en beroepsprocedures. ### Key Takeaways - De abbb zijn ongeschreven (en deels geschreven) regels die de overheid verplichten om zorgvuldig, gemotiveerd en eerlijk te handelen. - Je kunt een besluit aanvechten als de overheid één of meerdere beginselen schendt, bijvoorbeeld door ongelijke behandeling of gebrekkige motivering. - Als de rechter een besluit vernietigt vanwege schending van een abbb, moet de overheid een nieuw besluit nemen dat wel aan de beginselen voldoet. - De beginselen gelden voor alle bestuursorganen, zoals gemeenten, provincies en waterschappen. - Naast vernietiging van een besluit kun je in sommige gevallen ook schadevergoeding vorderen als je schade hebt geleden door een onrechtmatig besluit.