Verschoningsrecht getuige
In Rotterdam biedt het verschoningsrecht voor getuigen cruciale bescherming in strafzaken bij de Rechtbank Rotterdam. Getuigen kunnen vragen weigeren als antwoorden henzelf, familieleden of huisgenoten in een strafbaar feit kunnen betrekken, zoals vaak voorkomt in haven- of drugsgerelateerde zaken in de regio.
Wettelijke grondslag verschoningsrecht
De basis ligt in artikel 171 Wetboek van Strafvordering (Sv): "De getuige hoeft niet te antwoorden op vragen die hemzelf, zijn partner, bloed- of aanverwanten in rechte lijn of tweede graad zijlijn, plus huisgenoten, in strafbaarheid kunnen verwikkelen." Dit is een uitzondering op de verhoorplicht uit artikel 170 Sv. Bij de Rechtbank Rotterdam toetst de rechter of rechter-commissaris of een redelijk risico bestaat – bewijs is niet vereist.
Dit geldt uitsluitend voor strafprocedures; civiel of bestuursrecht heeft eigen regels.
Wanneer verschoningsrecht toepassen in Rotterdam?
Ingeroepen bij concreet risico op strafbaarheid voor:
- Uzelf: Persoonlijke belasting.
- Partner (echtgenoot/geregistreerd).
- Directe familie (ouders, kinderen, grootouders).
- Zijtak tweede graad (broers/zussen, schoonouders).
- Huisgenoten: Samenwonenden, irrelevant familieband.
Alleen bij strafbare feiten (geen overtredingen). De Rechtbank Rotterdam beoordeelt of het gevaar reëel is.
Voorbeelden uit Rotterdamse praktijk
Voorbeeld: Als getuige in een Rotterdamse haven-drugszaak vraagt politie: "Heb je coke gezien bij je broer in de Maasvlakte?" Roept u het recht in als uw eigen gebruik risico loopt.
Of bij huiselijk geweld in Rotterdam-Zuid: Als partner van een verdachte kunt u zwijgen over uw rol bij het verbergen van bewijs.
Familiegetuigen roepen dit vaak in bij lokale geweldszaken.
Verschil met andere rechten
Vergelijking:
| Recht | Wet | Voor wie? | Bescherming |
|---|---|---|---|
| Verschoningsrecht getuige | Art. 171 Sv | Getuigen | Zelf, naasten, huisgenoten vs. straf |
| Beroepsgeheim | Art. 169 Sv | Advocaten, artsen, journalisten | Berufsgeheim |
| Zwijgrecht verdachte | Art. 29 Sv & art. 6 EVRM | Verdachten | Volledig zwijgen |
Meer over meineed en zwijgrecht.
Rechten en verplichtingen getuige
Rechten:
- Weigeren belasten vragen.
- Advies via Juridisch Loket Rotterdam (vaak toegestaan).
- Geen straf bij terecht gebruik.
Plichten:
- Antwoord op niet-belastende vragen (risico meineed, art. 207 Sr).
- Tijdig melden bij rechter/rechter-commissaris Rechtbank Rotterdam.
- Eerlijk motiveren zonder details.
Geen recht? Dwang of straf (art. 287 Sr) mogelijk.
Veelgestelde vragen
Kan ik het recht inroepen zonder familieband met verdachte?
Ja, bij uzelf of huisgenoot. Verdachte-relatie niet nodig.
Per ongeluk geantwoord?
Geen terugdraai, maar vervolg niet verplicht. Raadpleeg Juridisch Loket Rotterdam vooraf.
Geldt bij politie in Rotterdam?
Ja, alle verhoren (art. 171 Sv). Politie informeert over rechten.
Bewijs nodig voor gevaar?
Nee, redelijk vermoeden genoeg; Rechtbank Rotterdam beslist.
Tips voor getuigen in Rotterdam
Voorbereiding:
- Bezoek Juridisch Loket Rotterdam voor gratis advies in strafzaken.
- Lijst beschermden: Noteer familie/huisgenoten.
- Oefen antwoorden: Alleen veilige info.
- Vraag pauze: Tijd voor juridisch advies bij Rechtbank Rotterdam.
Contacteer Gemeente Rotterdam of Juridisch Loket voor lokale ondersteuning.