Secundaire victimisatie is het verschijnsel waarbij slachtoffers opnieuw schade ondervinden door de manier waarop zij worden behandeld na het ongeval. Een professionele en respectvolle benadering is essentieel.
Wat is secundaire victimisatie?
Secundaire victimisatie (ook wel hernieuwd slachtofferschap) treedt op wanneer slachtoffers negatieve ervaringen opdoen tijdens de afwikkeling van hun letselschadezaak of in contact met hulpverleners.
Vormen van secundaire victimisatie
| Bron | Voorbeelden | Gevolgen |
|---|
| Verzekeraars | Wantrouwen, trage afhandeling, bagatelliseren | Stress, boosheid, gevoel van onrecht |
| Werkgevers | Druk om te werken, ontslag, pesten | Financiële zorgen, isolatie |
| Medici | Niet serieus genomen worden, foute diagnose | Verergering klachten, wantrouwen |
| Omgeving | Onbegrip, beschuldigingen, sociale isolatie | Eenzaamheid, depressie |
| Juridisch systeem | Lange procedures, verhoren, ongeloof | Uitputting, herbeleving trauma |
Oorzaken bij verzekeraars
De letselschadebranche wordt regelmatig bekritiseerd vanwege secundaire victimisatie.
Problematische praktijken
Veelvoorkomende klachten
- Extreem lange doorlooptijden
- Steeds wisselende dossierbehandelaars
- Eindeloze verzoeken om bewijs
- Betwisting van erkende klachten
- Inzet van particuliere recherche
- Lage, niet-onderbouwde voorstellen
- Communicatie via advocaten i.p.v. direct
Gedragscode Behandeling Letselschade (GBL)
De GBL is opgesteld om secundaire victimisatie tegen te gaan en bevat gedragsregels voor alle betrokkenen.
Kernpunten GBL
- Slachtoffer centraal in het proces
- Respectvolle en transparante communicatie
- Voortvarende behandeling
- Adequate bevoorschotting
- Deskundige en onpartijdige expertise
Herkennen van secundaire victimisatie
Het is belangrijk signalen te herkennen dat een slachtoffer secundair gevictimiseerd wordt.
Signalen
| Signaal | Uiting |
|---|
| Toenemende stress | Angst voor post, telefoontjes, gesprekken |
| Wantrouwen | Niemand meer geloven, alles zelf willen controleren |
| Machteloosheid | Gevoel geen invloed te hebben op het proces |
| Herbeleving | Steeds opnieuw het verhaal moeten doen |
| Vermijding | Post niet meer openen, afspraken afzeggen |
Voorkomen van secundaire victimisatie
Zowel professionals als het slachtoffer zelf kunnen bijdragen aan het voorkomen van secundaire victimisatie.
Tips voor slachtoffers
- Kies een belangenbehartiger die u vertrouwt
- Laat uw belangenbehartiger de communicatie voeren
- Stel grenzen aan wat u aankunten kunt
- Zoek steun bij lotgenoten of hulpverlening
- Documenteer onprofessioneel gedrag
Tips voor professionals
- Behandel slachtoffers met respect en empathie
- Communiceer helder over procedures en termijnen
- Voorkom onnodige vertraging
- Vraag alleen om noodzakelijke informatie
- Erken de impact van het letsel
Klachtmogelijkheden
Bij secundaire victimisatie door professionals zijn er klachtmogelijkheden.
Klachtinstanties
| Professional | Klachtinstantie |
|---|
| Verzekeraar | Interne klachtprocedure, Kifid |
| Advocaat wederpartij | Deken van de Orde van Advocaten |
| Arts | Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg |
| Expertisebureau | Klacht bij NIVRE of opdrachtgever |
## Veelgestelde vragen
**Wat kan ik doen als mijn verzekeraar mijn letselschadezaak expres vertraagt?**
Dreig met een klacht bij het Kifid of een officiële klachtbrief aan de directie van de verzekeraar. Documenteer alle vertragingen en onredelijke verzoeken. Een letselschadeadvocaat kan juridische stappen ondernemen, zoals een dwangsom eisen. Volgens de Gedragscode Behandeling Letselschade (GBL) moet een verzekeraar zaken voortvarend behandelen. Vraag je belangenbehartiger om druk uit te oefenen en houd vol – je hebt recht op een eerlijke afhandeling.
**Hoe herken ik of ik slachtoffer ben van secundaire victimisatie?**
Let op signalen zoals toenemende angst voor contact met betrokken partijen, gevoelens van machteloosheid, herhaaldelijk je verhaal moeten doen, of vermijdingsgedrag (bijv. post niet openen). Ook wantrouwen tegenover hulpverleners of professionals kan wijzen op secundaire victimisatie. Check of je behandeling voldoet aan de GBL: word je met respect behandeld, zijn termijnen redelijk, en wordt je letsel erkend? Twijfel je? Bespreek het met je belangenbehartiger of een psycholoog.
**Mag een verzekeraar zomaar een particulier recherchebureau inschakelen om mij te onderzoeken?**
Ja, maar alleen onder strikte voorwaarden. Het moet proportioneel en noodzakelijk zijn, bijvoorbeeld bij vermoeden van fraude. De verzekeraar moet dit vooraf melden en toestemming vragen. Voel je je onterecht onderzocht? Leg bezwaar in bij de verzekeraar en meld het bij het Kifid. Een advocaat kan controleren of de inzet van een recherchebureau rechtmatig is. Onnodig onderzoek kan leiden tot secundaire victimisatie en is in strijd met de GBL.
**Wat zijn mijn rechten als mijn werkgever mij onder druk zet om weer aan het werk te gaan?**
Je werkgever mag je niet dwingen te werken als je medisch niet in staat bent. Je hebt recht op loondoorbetaling (meestal 70% van je loon) gedurende maximaal twee jaar. Vraag je bedrijfsarts om een onafhankelijk oordeel en leg afspraken schriftelijk vast. Bij pesten of ontslagdreiging kun je een klacht indienen bij de Inspectie SZW of een arbeidsrechtadvocaat inschakelen. Je werkgever moet re-integratie in overleg met jou regelen, niet onder druk.
**Hoe dien ik een klacht in tegen een letselschade-expert die mijn klachten niet serieus neemt?**
Dien eerst een klacht in bij het expertisebureau dat de expert heeft ingeschakeld. Vraag om een second opinion van een andere deskundige. Bij het NIVRE (Nederlands Instituut van Register Experts) kun je een klacht indienen als de expert is aangesloten. Daarnaast kun je de opdrachtgever (bijv. verzekeraar) verzoeken een andere expert in te schakelen. Bewaar alle correspondentie en medische rapporten als bewijs.
**Kan ik een voorschot krijgen op mijn letselschadevergoeding als ik financiële problemen heb?**
Ja, volgens de GBL heeft een slachtoffer recht op een adequate bevoorschotting als de aansprakelijkheid redelijkerwijs vaststaat. Vraag je belangenbehartiger om een schriftelijk verzoek aan de verzekeraar te sturen, met bewijs van je financiële nood. Weigeren kan leiden tot een klacht bij het Kifid. Bij langdurige weigering kun je via de rechter een voorschot afdwingen. Zorg dat je alle financiële documenten (bijv. huur, zorgkosten) paraat hebt.
**Wat moet ik doen als mijn omgeving mij niet gelooft of beschuldigt van simuleren?**
Leg uit dat onbegrip en beschuldigingen je extra stress bezorgen (secundaire victimisatie). Verwijs naar medische rapporten of een verklaring van je behandelend arts. Zoek steun bij lotgenoten via organisaties zoals Slachtofferhulp Nederland of patiëntenverenigingen. Overweeg professionele hulp als het je mentale gezondheid aantast. Je hebt recht op erkenning – laat je niet ontmoedigen door onwetendheid van anderen.
### TL;DR
Secundaire victimisatie ontstaat wanneer slachtoffers van letselschade opnieuw schade ondervinden door onprofessioneel handelen van verzekeraars, werkgevers of hulpverleners. Herken signalen zoals stress, wantrouwen of herbeleving en voorkom dit door duidelijke grenzen te stellen, een betrouwbare belangenbehartiger in te schakelen en klachten te melden bij de juiste instanties. De Gedragscode Behandeling Letselschade (GBL) biedt richtlijnen voor respectvolle en snelle afhandeling.
### Key Takeaways
- Secundaire victimisatie kan optreden bij contact met verzekeraars, werkgevers, medici, je omgeving of het juridisch systeem – herken de signalen (stress, wantrouwen, herbeleving).
- De Gedragscode Behandeling Letselschade (GBL) verplicht professionals tot respectvolle, transparante en snelle afhandeling van letselschadezaken.
- Slachtoffers kunnen secundaire victimisatie voorkomen door een belangenbehartiger in te schakelen, grenzen te stellen en onprofessioneel gedrag te documenteren.
- Bij klachten over verzekeraars, artsen of experts kun je terecht bij instanties zoals Kifid, het Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg of de Orde van Advocaten.
- Je hebt recht op een voorschot op je schadevergoeding als de aansprakelijkheid vaststaat en je financiële problemen hebt – weigeren is in strijd met de GBL.