Herziening van strafzaken

Herziening is een bijzonder rechtsmiddel om een onherroepelijke veroordeling te laten herzien. Het wordt ingezet bij nieuwe feiten of omstandigheden die wijzen op een gerechtelijke dwaling.

Wat is herziening?

Herziening (artikelen 457-481 Sv) is het enige rechtsmiddel om een onherroepelijke veroordeling aan te vechten. Het is bedoeld voor gevallen waarin later blijkt dat de veroordeling waarschijnlijk onjuist was.

Gronden voor herziening

Herziening is alleen mogelijk bij:

• Novum - Een nieuw feit of omstandigheid dat de rechter niet kende
• Het novum moet het ernstige vermoeden wekken dat de rechter anders zou hebben beslist

Voorbeelden van nova

• Nieuwe DNA-technieken die onschuld aantonen
• Een getuige die later bekent te hebben gelogen
• De "echte" dader die wordt gevonden
• Nieuwe wetenschappelijke inzichten

Procedure

1. Aanvraag bij de Hoge Raad
2. De procureur-generaal onderzoekt de aanvraag
3. Eventueel nader onderzoek door ACAS (Adviescommissie Afgesloten Strafzaken)
4. De Hoge Raad beslist of herziening gegrond is
5. Bij gegrondverklaring: verwijzing naar ander gerechtshof

Wie kan herzieningsaanvraag indienen?

• De veroordeelde (via advocaat)
• De procureur-generaal bij de Hoge Raad
• Na overlijden: bepaalde familieleden

Bekende herzieningszaken

Bekende Nederlandse herzieningszaken zijn de Schiedammer Parkmoord en de Puttense Moordzaak, waarbij onschuldigen na jaren werden vrijgesproken.

Veelgestelde vragen

Wat gebeurt er als ik verdacht ben van een misdrijf?

Je hebt recht op juridische hulp, je kunt zwijgen, en de politie moet je rechten uitleggen. Verdacht zijn is niet hetzelfde als schuldig.

Hoe lang kan ik in voorarrest worden gehouden?

Maximaal 10 dagen zonder proces, daarna moet rechter voorarrest goedkeuren. Voorarrest mag niet onbeperkt duren.

Wat is het verschil tussen een misdrijf en overtreding?

Een misdrijf is ernstiger en kan met gevangenisstraf worden bestraft. Een overtreding kan met geldboete worden afgehandeld.

Heb ik recht op een advocaat?

Ja, je hebt altijd recht op juridische bijstand. Dit kan gratis zijn als je dit niet kunt betalen.

Kan ik in hoger beroep gaan?

Ja, je kunt tegen de uitspraak in beroep gaan bij het gerechtshof.

## Veelgestelde vragen **Wanneer kan ik een herzieningsverzoek indienen?** Je kunt een herzieningsverzoek indienen als er nieuwe feiten of omstandigheden (nova) zijn die tijdens de oorspronkelijke zaak niet bekend waren en die ernstig twijfel zaaien over je veroordeling. Dit kan bijvoorbeeld gaan om nieuwe DNA-bewijzen, een bekentenis van de echte dader of nieuwe wetenschappelijke inzichten. Het verzoek moet worden ingediend bij de Hoge Raad via een advocaat. Zonder nieuw bewijs heeft een verzoek geen kans van slagen. **Hoe lang duurt een herzieningsprocedure?** Een herzieningsprocedure kan enkele maanden tot meerdere jaren duren, afhankelijk van de complexiteit van de zaak en het benodigde onderzoek. Na indiening onderzoekt de procureur-generaal de aanvraag, eventueel gevolgd door nader onderzoek door de ACAS. De Hoge Raad beslist uiteindelijk of herziening gegrond is. Bij een positieve beslissing wordt de zaak doorgestuurd naar een ander gerechtshof voor een nieuwe behandeling. **Kan ik herziening aanvragen als ik al ben overleden?** Ja, na overlijden kunnen bepaalde familieleden (zoals echtgenoot, geregistreerd partner, ouders of kinderen) een herzieningsverzoek indienen. Dit gebeurt via een advocaat en is bedoeld om de naam van de overledene te zuiveren of om eventuele schadevergoeding voor nabestaanden te realiseren. De procedure verloopt verder op dezelfde manier als bij een levende veroordeelde. **Wat zijn de kosten van een herzieningsverzoek?** De kosten van een herzieningsverzoek kunnen aanzienlijk zijn, omdat je verplicht een advocaat moet inschakelen en er vaak extra onderzoeken nodig zijn. Als je onvoldoende inkomen hebt, kun je in aanmerking komen voor gesubsidieerde rechtsbijstand (toevoeging). Daarnaast kunnen er kosten zijn voor deskundigenrapporten of getuigenverhoren. Bespreek de financiële aspecten altijd vooraf met je advocaat. **Wat gebeurt er als mijn herzieningsverzoek wordt toegewezen?** Als de Hoge Raad je herzieningsverzoek gegrond verklaart, wordt de zaak doorgestuurd naar een ander gerechtshof voor een nieuwe behandeling. Dit hof beoordeelt de zaak opnieuw, waarbij rekening wordt gehouden met de nieuwe feiten of omstandigheden. Je kunt alsnog worden vrijgesproken, een lagere straf krijgen of (in zeldzame gevallen) opnieuw worden veroordeeld. Een vrijspraak kan leiden tot schadevergoeding. **Kan ik schadevergoeding krijgen na een succesvolle herziening?** Ja, als je na een succesvolle herziening wordt vrijgesproken, kun je aanspraak maken op schadevergoeding. Dit kan een vergoeding zijn voor de geleden schade, zoals inkomensverlies, reputatieschade of juridische kosten. De hoogte van de vergoeding hangt af van de omstandigheden en wordt bepaald door de overheid. Je advocaat kan je helpen bij het indienen van een verzoek tot schadevergoeding. **Wat is het verschil tussen hoger beroep en herziening?** Hoger beroep is een regulier rechtsmiddel dat je kunt gebruiken als je het niet eens bent met een uitspraak, voordat deze onherroepelijk is. Herziening is een uitzonderlijk rechtsmiddel dat alleen mogelijk is na een onherroepelijke veroordeling, als er nieuwe feiten of omstandigheden aan het licht komen die de veroordeling in twijfel trekken. Herziening is dus geen tweede kans op een normale rechtsgang, maar een correctiemechanisme bij gerechtelijke dwalingen. ### TL;DR Herziening is een bijzonder rechtsmiddel om een onherroepelijke veroordeling te laten herzien bij nieuwe feiten of omstandigheden die wijzen op een gerechtelijke dwaling. Het verzoek wordt ingediend bij de Hoge Raad en kan leiden tot een nieuwe behandeling van de zaak, mogelijk met vrijspraak en schadevergoeding. Alleen in uitzonderlijke gevallen met nieuw bewijs heeft herziening kans van slagen. ### Key Takeaways - Herziening is alleen mogelijk bij nieuwe feiten (nova) die ernstig twijfel zaaien over de veroordeling. - Een herzieningsverzoek moet via een advocaat worden ingediend bij de Hoge Raad. - De procedure kan lang duren en is kostbaar, maar bij geslaagde herziening kan dit leiden tot vrijspraak en schadevergoeding. - Ook na overlijden kunnen familieleden herziening aanvragen om de naam van de overledene te zuiveren. - Herziening is géén tweede kans op hoger beroep, maar een uitzonderlijk middel bij gerechtelijke dwalingen.