Gratie

Gratie is kwijtschelding of vermindering van een straf door de Koning. Het is een uitzonderlijke maatregel voor bijzondere gevallen, bijvoorbeeld bij terminale ziekte of nieuwe inzichten.

Wat is gratie?

Gratie (artikel 122 Grondwet) is het geheel of gedeeltelijk kwijtschelden van een straf, het omzetten in een andere straf, of het veranderen van voorwaarden. Het wordt verleend door de Koning, op voordracht van de minister van Justitie.

Vormen van gratie

• Remissie - Gehele of gedeeltelijke kwijtschelding van de straf
• Commutatie - Omzetting in een lichtere straf
• Rehabilitatie - Herstel van eer na onherroepelijke veroordeling

Gronden voor gratie

Gratie kan worden verleend wegens:

• Medische omstandigheden (terminale ziekte)
• Nieuwe omstandigheden na veroordeling
• Humanitaire redenen
• Als tenuitvoerlegging onevenredig zou zijn

Procedure

Een gratieverzoek wordt ingediend bij de minister van Justitie. De rechter die de straf oplegde geeft advies. De minister neemt een besluit dat wordt bekrachtigd door de Koning.

Geen recht

Op gratie bestaat geen recht. Het is een gunst van de Kroon. Gratieverzoeken worden zelden ingewilligd, alleen in uitzonderlijke situaties.

Verschil met herziening

Bij herziening wordt de veroordeling zelf herzien (bijvoorbeeld bij onschuld). Bij gratie blijft de veroordeling in stand, maar wordt de straf kwijtgescholden.

Veelgestelde vragen

Wat is mijn retourrecht?

Bij online aankopen heb je 14 dagen retourrecht zonder opgaaf van reden, tenzij de wettelijke uitzonderingen gelden.

Hoe lang geldt de wettelijke garantie?

Goederen moeten minimaal 2 jaar meewerken. Defecten die binnen 6 maanden ontstaan worden verondersteld al aanwezig te zijn.

Kan ik rente eisen over schulden?

Ja, je kunt wettelijke rente eisen (momenteel ongeveer 8% per jaar) over het openstaande bedrag.

Wat kan ik doen tegen oneerlijke handelspraktijken?

Je kunt klacht indienen bij de consumentenbond, de overheid of naar de rechter gaan.

Wat is een kredietovereenkomst?

Een kredietovereenkomst regelt hoe je geld leent, wat de rente is, en hoe je dit terugbetaalt.

## Veelgestelde vragen **Hoe vraag ik gratie aan voor mezelf of een familielid?** Een gratieverzoek dient u schriftelijk in bij de minister van Justitie en Veiligheid. Vermeld duidelijk de redenen (bijv. medische omstandigheden of humanitaire gronden) en voeg bewijsstukken toe, zoals een medische verklaring. De rechter die de straf oplegde, geeft advies. Het proces duurt meestal enkele maanden. U ontvangt schriftelijk bericht over de beslissing. Er is geen standaardformulier; een duidelijke, onderbouwde brief is voldoende. **Welke bewijzen heb ik nodig voor een gratieverzoek?** Voor een sterk gratieverzoek zijn bewijsstukken essentieel. Bij medische gronden: een recente, gedetailleerde verklaring van een arts of specialist. Bij humanitaire redenen: documenten die de uitzonderlijke situatie onderbouwen (bijv. overlijden van een gezinslid). Ook een verklaring van de veroordeelde zelf of een advocaat kan helpen. Zorg voor duidelijke, actuele en relevante bewijzen om de kans op succes te vergroten. **Hoe groot is de kans dat mijn gratieverzoek wordt ingewilligd?** Gratieverzoeken worden zeer zelden ingewilligd. Slechts enkele tientallen verzoeken per jaar slagen, meestal bij terminale ziekte of zeer uitzonderlijke omstandigheden. De minister van Justitie en de Koning beoordelen elk verzoek zorgvuldig, maar er bestaat geen recht op gratie. Een goed onderbouwd verzoek met sterke bewijzen vergroot de kans, maar garanties zijn er niet. **Kan ik gratie aanvragen voor een straf die al deels is uitgezeten?** Ja, gratie kan ook worden aangevraagd als een deel van de straf al is uitgezeten. Dit gebeurt soms bij wijziging van omstandigheden (bijv. een ernstige ziekte die later wordt vastgesteld). De procedure blijft hetzelfde: een verzoek indienen bij de minister van Justitie met onderbouwing en bewijs. De resterende straf kan dan alsnog (gedeeltelijk) worden kwijtgescholden. **Wat is het verschil tussen gratie en een pardon?** In Nederland wordt de term 'gratie' gebruikt voor het kwijtschelden of verminderen van een straf door de Koning. Een 'pardon' is een informele term die soms wordt gebruikt, maar juridisch gezien hetzelfde betekent als gratie. Beide termen verwijzen naar een uitzonderlijke maatregel waarbij de straf (gedeeltelijk) wordt kwijtgescholden zonder dat de veroordeling zelf wordt herzien. **Kan ik in hoger beroep gaan als mijn gratieverzoek wordt afgewezen?** Nee, er bestaat geen hoger beroep tegen een afwijzing van een gratieverzoek. Gratie is een gunst van de Kroon, geen recht. U kunt wel een nieuw verzoek indienen als er nieuwe, relevante omstandigheden zijn (bijv. een verslechterde gezondheid). Zorg dan voor aanvullende bewijzen om de kans op succes te vergroten. **Hoe lang duurt het voordat ik een beslissing krijg op mijn gratieverzoek?** De behandeling van een gratieverzoek duurt meestal enkele maanden. De minister van Justitie vraagt advies aan de rechter die de straf oplegde en beoordeelt het verzoek zorgvuldig. Bij spoedeisende gevallen (bijv. terminale ziekte) kan het proces sneller verlopen. U ontvangt altijd schriftelijk bericht over de beslissing, ook als het verzoek wordt afgewezen. ### TL;DR Gratie is een uitzonderlijke maatregel waarbij de Koning een straf (gedeeltelijk) kwijtscheldt, bijvoorbeeld bij terminale ziekte of humanitaire redenen. Het is geen recht, maar een gunst, en verzoeken worden zelden ingewilligd. Een gratieverzoek moet goed onderbouwd en schriftelijk worden ingediend bij de minister van Justitie. ### Key Takeaways - Gratie is een uitzonderlijke maatregel voor het kwijtschelden of verminderen van een straf door de Koning, zonder dat de veroordeling zelf wordt herzien. - Er bestaat geen recht op gratie; het is een gunst die slechts in zeer uitzonderlijke gevallen wordt verleend (bijv. terminale ziekte of humanitaire redenen). - Een gratieverzoek moet schriftelijk worden ingediend bij de minister van Justitie, met sterke onderbouwing en bewijsstukken. - De behandeling duurt meestal enkele maanden, en er is geen mogelijkheid tot hoger beroep bij afwijzing. - Gratie verschilt van herziening: bij herziening wordt de veroordeling zelf herzien, terwijl gratie alleen de straf betreft.