CRPS (Complex Regionaal Pijnsyndroom) is een ernstige chronische pijnstoornis die kan ontstaan na letsel. De aandoening wordt vaak niet herkend en leidt tot langdurige discussies in letselschadezaken.
Wat is CRPS?
CRPS is een chronische pijnaandoening waarbij de pijn niet in verhouding staat tot het oorspronkelijke letsel. De pijn breidt zich vaak uit en gaat gepaard met andere symptomen.
Typen CRPS
| Type | Oorzaak | Kenmerken |
|---|
| CRPS type I (voorheen Sudeck) | Na letsel zonder zenuwbeschadiging | Meest voorkomend (90%) |
| CRPS type II (voorheen causalgie) | Na aantoonbare zenuwbeschadiging | Ernstiger beloop |
Symptomen
Belangrijkste symptomen
- Pijn: brandend, stekend, buitenproportioneel
- Sensorische veranderingen: overgevoeligheid voor aanraking (allodynie)
- Vasomotore veranderingen: kleur- en temperatuurverschillen
- Oedeem: zwelling van de aangedane ledemaat
- Sudomotore veranderingen: veranderd zweetpatroon
- Motorische veranderingen: krachtverlies, bewegingsbeperking
- Trofische veranderingen: veranderingen huid, haar, nagels
Diagnose
De diagnose CRPS wordt gesteld op basis van klinische criteria (Budapest-criteria).
Budapest-criteria
- Aanhoudende pijn die niet past bij de ernst van het letsel
- Minstens 3 van 4 categorieën symptomen gerapporteerd
- Minstens 2 van 4 categorieën objectief vastgesteld
- Geen andere diagnose die de symptomen verklaart
Behandeling
CRPS is moeilijk te behandelen. Een multidisciplinaire aanpak is essentieel.
Behandelopties
| Behandeling | Doel | Effectiviteit |
|---|
| Fysiotherapie/ergotherapie | Behoud functie, desensitisatie | Belangrijk onderdeel |
| Pijnmedicatie | Pijnverlichting | Vaak onvoldoende |
| Sympathicusblokkade | Onderbreken pijncyclus | Wisselend |
| Spinal cord stimulatie | Pijnmodulatie | Bij geselecteerde patiënten |
| Psychologische begeleiding | Coping, acceptatie | Essentieel onderdeel |
CRPS in letselschadezaken
CRPS leidt vaak tot complexe discussies in letselschadezaken.
Veelvoorkomende discussiepunten
Causaliteit
Is de CRPS veroorzaakt door het ongeval? Verzekeraars betwisten soms het verband, vooral als CRPS pas later wordt vastgesteld of als het oorspronkelijke letsel gering was.
Diagnose
Wordt de diagnose CRPS wel terecht gesteld? Zonder duidelijk objectieve markers is de diagnose soms omstreden.
Beperkingen
Welke beperkingen vloeien voort uit de CRPS? De subjectieve aard van pijn maakt objectieve vaststelling lastig.
Expertise
Bij CRPS-claims is deskundige expertise essentieel. Aanbevolen experts:
- Revalidatiearts met CRPS-ervaring
- Anesthesioloog/pijnspecialist
- Neuroloog
Schadevergoeding
Bij CRPS kan de schade zeer omvangrijk zijn vanwege de chronische aard.
Schadeposten
| Schadepost | Indicatie |
|---|
| Smartengeld | €30.000 - €150.000 (afhankelijk van ernst) |
| Verlies arbeidsvermogen | Vaak volledig bij ernstige CRPS |
| Medische kosten | Langdurige behandeling, hulpmiddelen |
| Huishoudelijke hulp | Vaak levenslang nodig |
| Verlies zelfwerkzaamheid | Klussen, tuinieren niet meer mogelijk |
Tips bij CRPS
- Zorg voor vroegtijdige diagnose door specialist
- Start tijdig met multidisciplinaire behandeling
- Houd een dagboek bij van klachten en beperkingen
- Laat functioneren voor het ongeval goed documenteren
- Schakel een advocaat met CRPS-ervaring in
- Accepteer geen voorstel zonder gedegen expertise
## Veelgestelde vragen
**Wat zijn de eerste tekenen dat ik CRPS kan hebben na een letsel?**
De eerste signalen van CRPS zijn vaak een pijn die veel erger is dan verwacht na het letsel, bijvoorbeeld een brandend of stekend gevoel dat niet wegneemt. Ook kunt u merken dat uw ledemaat gevoeliger wordt voor aanraking (allodynie), rood of blauw kleurt, zwelt op of kouder aanvoelt dan de andere kant. Raadpleeg direct een specialist als deze symptomen langer dan enkele weken aanhouden.
**Hoe wordt CRPS officieel vastgesteld en welke rol spelen de Budapest-criteria?**
CRPS wordt vastgesteld door een arts die de Budapest-criteria toepast: uw pijn moet disproportioneel zijn ten opzichte van het letsel, en minimaal drie van vier symptoomcategorieën (pijn, sensorisch, vasomotorisch, motorisch/trofisch) moeten aanwezig zijn. Daarnaast moeten twee van deze categorieën objectief meetbaar zijn (bijv. zwelling, temperatuurverschil). Een specialist, zoals een pijnarts of reumatoloog, beoordeelt dit.
**Kan CRPS vanzelf overgaan of is behandeling altijd nodig?**
CRPS kan in zeldzame gevallen vanzelf verbeteren, vooral als het vroeg wordt herkend en behandeld. Bij de meeste patiënten verslechtert de aandoening echter zonder actieve behandeling. Een multidisciplinaire aanpak (fysiotherapie, medicatie, psychologische begeleiding) is cruciaal om verdere verslechtering te voorkomen. Hoe eerder u begint, hoe beter de kans op herstel.
**Welke rol speelt fysiotherapie bij CRPS en hoe lang duurt het voordat ik resultaat zie?**
Fysiotherapie is een kernonderdeel van de behandeling, gericht op het behoud van functie en het verminderen van pijn door desensitisatie (geleidelijke gewenning aan prikkels). Resultaten zijn vaak pas na weken tot maanden zichtbaar, omdat CRPS een chronische aandoening is. Geduld en consistentie zijn essentieel – stoppen kan de symptomen verergeren. Een ervaren fysiotherapeut met kennis van CRPS is hierbij belangrijk.
**Kan ik letselschadeclaimen voor CRPS en welke bewijslast heb ik nodig?**
Ja, CRPS kan een basis vormen voor een letselschadeclaim als het direct het gevolg is van een ongeluk of medisch handelen. U heeft medisch bewijs nodig, zoals een diagnose volgens de Budapest-criteria, behandelrapporten en een verklaring van een specialist over de relatie tussen het letsel en CRPS. Ook een causaal verband (dat het letsel de oorzaak is) moet worden aangetoond, wat soms moeilijk is. Een letselschadeadvocaat kan helpen bij het opbouwen van uw zaak.
**Welke medicijnen worden gebruikt bij CRPS en waarom werken ze vaak niet goed?**
CRPS-resistentie tegen medicatie is een bekend probleem. Eerstelijnsopties zijn pijnstillers (paracetamol), NSAID’s en antidepressiva/anticonvulsiva (bijv. amitriptyline, gabapentine) die het zenuwsysteem kalmeren. Bij ernstige gevallen worden opioïden of sympathicusblokkades overwogen, maar deze werken vaak onvoldoende omdat CRPS een centrale pijnstoornis is – de pijn ontstaat ook in de hersenen, niet alleen op de plaats van het letsel.
### TL;DR
CRPS is een chronische pijnstoornis die vaak niet in verhouding staat tot het oorspronkelijke letsel. Diagnose gebeurt via de Budapest-criteria, en behandeling vereist een combinatie van fysiotherapie, medicatie en psychologische ondersteuning. Een claim voor letselschade is mogelijk, maar vereist medisch bewijs en een duidelijk causaal verband. Vroegtijdige erkenning en behandeling zijn cruciaal voor het voorkomen van verslechtering.
### Key Takeaways
- CRPS wordt gediagnosticeerd via de Budapest-criteria en vereist een multidisciplinaire behandeling voor optimale resultaten.
- Symptomen zoals disproportionele pijn, zwelling en gevoeligheid voor aanraking moeten serieus genomen worden – hoe eerder, hoe beter.
- Medicatie werkt vaak onvoldoende; fysiotherapie en psychologische begeleiding zijn essentieel om de pijncyclus te doorbreken.
- Een letselschadeclaim voor CRPS is mogelijk, maar vereist gedetailleerd medisch bewijs en juridische bijstand.
- CRPS type II (met zenuwbeschadiging) heeft vaak een ernstiger beloop dan type I en vereist intensievere behandeling.