Bij schade die veel consumenten raakt, kunnen belangenorganisaties collectief procederen. Denk aan de woekerpolisaffaire of dieselgate. Sinds 2020 kan ook schadevergoeding collectief worden gevorderd.
Wat zijn collectieve acties?
Een collectieve actie is een rechtszaak waarbij een organisatie namens een groep gedupeerden procedeert. Voordelen:
- Lagere kosten per persoon
- Meer macht tegenover grote bedrijven
- Efficiënter dan duizenden individuele zaken
WAMCA (sinds 2020)
De Wet Afwikkeling Massaschade in Collectieve Actie (WAMCA) maakt het mogelijk om collectief schadevergoeding te vorderen. Voorheen kon alleen een verklaring voor recht worden gevraagd.
Wie mag procederen?
Alleen belangenorganisaties die voldoen aan eisen:
- Stichting of vereniging met volledige rechtsbevoegdheid
- Opkomen voor gelijksoortige belangen
- Voldoende representatief
- Voldoende middelen en deskundigheid
Bekende voorbeelden
- Woekerpolisaffaire
- Dieselgate (sjoemelsoftware)
- Privacyschendingen door techbedrijven
- Effectenlease (aandelenlease)
Opt-out of opt-in?
Bij een WAMCA-procedure geldt opt-out: je valt automatisch onder de uitspraak tenzij je je expliciet afmeldt. Bij sommige andere procedures moet je je juist aanmelden (opt-in).
Veelgestelde vragen
Wat is mijn retourrecht?
Bij online aankopen heb je 14 dagen retourrecht zonder opgaaf van reden, tenzij de wettelijke uitzonderingen gelden.
Hoe lang geldt de wettelijke garantie?
Goederen moeten minimaal 2 jaar meewerken. Defecten die binnen 6 maanden ontstaan worden verondersteld al aanwezig te zijn.
Kan ik rente eisen over schulden?
Ja, je kunt wettelijke rente eisen (momenteel ongeveer 8% per jaar) over het openstaande bedrag.
Wat kan ik doen tegen oneerlijke handelspraktijken?
Je kunt klacht indienen bij de consumentenbond, de overheid of naar de rechter gaan.
Wat is een kredietovereenkomst?
Een kredietovereenkomst regelt hoe je geld leent, wat de rente is, en hoe je dit terugbetaalt.
## Veelgestelde vragen
**Hoe weet ik of ik onderdeel ben van een collectieve actie?**
Je wordt meestal geïnformeerd via de media, de website van de belangenorganisatie of een brief als je geregistreerd staat bij een klachtenregister. Bij een WAMCA-procedure geldt opt-out: je valt automatisch onder de uitspraak, tenzij je je binnen een bepaalde termijn afmeldt. Controleer altijd of jouw zaak vergelijkbaar is met de geclaimde schade en of de organisatie representatief is voor jouw belangen.
**Wat zijn de voordelen van een collectieve actie ten opzichte van een individuele rechtszaak?**
Een collectieve actie is goedkoper, omdat de kosten worden gedeeld. Je hebt meer onderhandelingsmacht tegenover grote bedrijven, en het is efficiënter dan duizenden individuele zaken. Bovendien hoef je zelf minder tijd en energie te besteden, omdat de belangenorganisatie het werk uit handen neemt. Wel kun je minder invloed uitoefenen op de strategie dan bij een eigen zaak.
**Kan ik me nog afmelden als ik niet wil meedoen aan een collectieve schadeclaim?**
Ja, bij een WAMCA-procedure geldt opt-out: je wordt automatisch meegenomen in de claim, maar je kunt je binnen een vastgestelde termijn (meestal enkele maanden) afmelden. Dit doe je via de website van de belangenorganisatie of via een speciaal formulier. Let op: als je je afmeldt, kun je later niet meer aansluiten en moet je zelf actie ondernemen als je schadevergoeding wilt.
**Hoe lang duurt een collectieve actie gemiddeld?**
Een collectieve actie duurt vaak meerdere jaren, afhankelijk van de complexiteit van de zaak, het aantal gedupeerden en de bereidheid van de tegenpartij om te schikken. Eenvoudige zaken kunnen binnen 2-3 jaar worden afgerond, maar ingewikkelde zaken (zoals dieselgate) kunnen 5 jaar of langer duren. Houd rekening met vertragingen door hoger beroep of cassatie.
**Wat gebeurt er als de collectieve actie wordt gewonnen?**
Als de rechter de collectieve actie toewijst, wordt de schadevergoeding verdeeld onder de gedupeerden. Dit kan via een schikking of een vonnis. De belangenorganisatie of een onafhankelijke derde beheert de uitkering. Je ontvangt meestal een brief met instructies over hoe je je claim kunt indienen. Het bedrag hangt af van de hoogte van de totale schadevergoeding en jouw aandeel daarin.
**Kan ik zelf een collectieve actie starten?**
Nee, alleen erkende belangenorganisaties (zoals stichtingen of verenigingen) mogen een collectieve actie starten. Je kunt wel een bestaande organisatie steunen of je aansluiten bij een initiatief. Als je zelf schade hebt geleden, kun je je melden bij een relevante belangenorganisatie of een individuele claim indienen als je niet wilt wachten op een collectieve procedure.
**Wat zijn de risico’s van deelname aan een collectieve actie?**
De belangrijkste risico’s zijn dat de zaak wordt verloren of dat de schadevergoeding lager uitvalt dan verwacht. Ook kunnen de kosten (zoals proceskosten) hoger zijn dan gepland, hoewel deze meestal worden gedekt door de belangenorganisatie. Daarnaast heb je weinig controle over de strategie en moet je soms lang wachten op een uitspraak. Bij opt-out loop je het risico dat je automatisch meedoet zonder het te weten.
### TL;DR
Collectieve acties stellen belangenorganisaties in staat om namens groepen gedupeerden schadevergoeding te vorderen, zoals bij de woekerpolisaffaire of dieselgate. Sinds 2020 kan dit via de WAMCA, waarbij je automatisch meedoet (opt-out) tenzij je je afmeldt. Het is efficiënter en goedkoper dan individuele zaken, maar duurt vaak lang en biedt minder controle.
### Key Takeaways
- Alleen erkende belangenorganisaties (stichtingen/verenigingen) mogen collectieve acties starten onder de WAMCA.
- Bij een WAMCA-procedure geldt opt-out: je doet automatisch mee, tenzij je je afmeldt binnen de gestelde termijn.
- Collectieve acties zijn goedkoper en efficiënter dan individuele zaken, maar duren vaak jaren en bieden minder invloed.
- Als de collectieve actie wordt gewonnen, wordt de schadevergoeding verdeeld onder gedupeerden via een schikking of vonnis.
- Je kunt je risico’s beperken door je goed te informeren en eventueel af te melden als je niet wilt meedoen.