Het verlies van een ledemaat door een ongeval is een ingrijpende gebeurtenis met blijvende gevolgen. Naast fysieke aanpassing speelt ook de psychische verwerking een grote rol.
Soorten amputaties
Amputaties worden ingedeeld naar locatie en niveau.
Amputatieniveaus
| Locatie | Niveau | Functionele gevolgen |
|---|
| Been | Onderbeen | Lopen met prothese goed mogelijk |
| Been | Bovenbeen | Lopen met prothese lastiger |
| Been | Heupexarticulatie | Prothese vaak niet functioneel |
| Arm | Onderarm | Prothese met goede functie |
| Arm | Bovenarm | Prothese beperkt functioneel |
| Hand/voet | Gedeeltelijk | Variabel, vaak goede functie |
Prothesen
Moderne prothesen kunnen veel functies overnemen, maar hebben ook beperkingen.
Soorten prothesen
Beenprothesen
- Cosmetische prothese: primair voor uiterlijk
- Loopprothese: voor dagelijks lopen
- Sportprothese: voor specifieke sporten
- Microprocessor-gestuurde knie: computergestuurde kniefunctie
- Hardloopprothese (blade): voor hardlopen
Armprothesen
- Cosmetische prothese: natuurlijk uiterlijk
- Mechanische prothese: via lichaamsbeweging bediend
- Myoelektrische prothese: bestuurd via spiersignalen
- Bionische hand: geavanceerde greepfuncties
Kosten prothesen
| Type | Kosten | Levensduur |
|---|
| Basisbeenprothese | €5.000 - €15.000 | 3-5 jaar |
| Geavanceerde beenprothese | €30.000 - €80.000 | 3-5 jaar |
| Microprocessorknie | €50.000 - €100.000 | 5-7 jaar |
| Myoelektrische armprothese | €30.000 - €60.000 | 3-5 jaar |
| Bionische hand | €50.000 - €150.000 | 3-5 jaar |
Fysieke gevolgen en aanpassingen
Naast de prothese zijn er diverse fysieke uitdagingen.
Veel voorkomende problemen
- Fantoompijn: pijn die wordt ervaren in het ontbrekende ledemaat
- Stompproblemen: irritatie, infectie, volumewisselingen
- Overbelasting: andere lichaamsdelen worden zwaarder belast
- Energieverbruik: lopen met prothese kost meer energie
- Balansproblemen: vooral bij beenamputatie
Psychische verwerking
Het verlies van een ledemaat is een ingrijpende ervaring die psychologische begeleiding vereist.
Verwerkingsfasen
- Shock en ontkenning
- Woede en verdriet
- Onderhandelen en hoop
- Depressie
- Acceptatie en aanpassing
Psychologische ondersteuning
Professionele begeleiding is essentieel bij de verwerking. Dit kan bestaan uit individuele therapie, groepstherapie of lotgenotencontact.
Schadevergoeding bij amputatie
De schade bij amputatie is omvangrijk en omvat diverse posten.
Schadeposten
Prothesen en hulpmiddelen
Over een heel leven zijn meerdere prothesen nodig. Bij een jonge geamputeerde kan dit oplopen tot €500.000 - €1.000.000 aan prothesekosten.
Verlies arbeidsvermogen
Afhankelijk van het beroep kan er sprake zijn van gedeeltelijk of volledig verlies van arbeidsvermogen. Dit moet individueel worden beoordeeld.
Smartengeld
De smartengeldbedragen bij amputatie variëren:
- Onderbeenamputatie: €40.000 - €70.000
- Bovenbeenamputatie: €60.000 - €100.000
- Onderarmamputatie: €50.000 - €80.000
- Bovenarmamputatie: €70.000 - €120.000
- Meerdere amputaties: €100.000 - €200.000+
Tips
- Kies een gespecialiseerd revalidatiecentrum
- Laat de prothese aanmeten door een ervaren instrumentmaker
- Vraag naar de nieuwste prothesetechnologieën
- Neem de tijd voor psychische verwerking
- Zoek contact met lotgenoten
- Zorg voor volledige schadevergoeding inclusief toekomstige prothesen
## Veelgestelde vragen
**Welke prothese is het meest geschikt als ik na een bovenbeenamputatie weer normaal wil lopen?**
Voor een bovenbeenamputatie is een microprocessor-gestuurde knieprothese vaak de beste keuze, omdat deze automatisch aanpast aan uw looppatroon en valrisico’s vermindert. Een loopprothese met hydraulische demping kan ook helpen, maar vereist meer fysieke aanpassing. Raadpleeg een prothesist voor een maatwerkadvies, aangezien uw spierkracht en mobiliteit bepalend zijn voor de keuze.
**Kan mijn zorgverzekeraar de kosten van een bionische hand deels vergoeden, en hoe werkt dat?**
De vergoeding voor een bionische hand (€50.000–€150.000) hangt af van uw verzekeringspolis en de medische noodzaak. Basisverzekeringen vergoeden meestal alleen standaardprothesen (tot €15.000). Voor geavanceerde modellen dient u een aanvullende verzekering of Wlz-voorziening (bij langdurige zorgbehoefte) aan te vragen. Een indicatiestelling door een revalidatiearts is vaak vereist.
**Hoe lang duurt het voordat ik me kan aanpassen aan een nieuwe prothese, en wat zijn de grootste uitdagingen?**
De aanpassingsperiode varieert per persoon, maar neem 3–6 maanden in voor een beenprothese en 6–12 maanden voor een armprothese. Veelvoorkomende uitdagingen zijn pijn of wondjes door drukpunten, spierverlies in het amputatielid, en psychische obstakels zoals frustratie. Fysiotherapie en prothesist-begeleiding zijn cruciaal. Geduld en consistent oefenen zijn essentieel.
**Mag ik met een beenprothese zonder microprocessor ook sporten, en welke sporten zijn het veiligst?**
Met een basisloopprothese kunt u matige activiteiten zoals wandelen, fietsen (met stabilisatie) en zwemmen doen. Voor hardlopen is een blade-prothese vereist, en voor voetbal of tennis een geavanceerde knieprothese met goede demping. Contactsporten (bv. hockey) zijn risicovol. Raadpleeg uw prothesist voor sportspecifieke aanpassingen en veiligheidstips.
**Wat zijn mijn rechten als mijn prothese sneller slijt dan de garantieperiode, en wie betaalt de vervanging?**
Als uw prothese voor de officiële levensduur (bv. 3 jaar bij een basisbeenprothese) defect raakt door normaal gebruik, bent u niet automatisch aansprakelijk. Eerst dient de leverancier (prothesist of fabrikant) het defect te onderzoeken. Bij gebrek aan onderhoud (bv. verkeerde opslag) kan uw zorgverzekeraar of Wlz-wezen een deel van de kosten in rekening brengen. Houd altijd facturen en onderhoudsregistraties bij.
**Kan ik een cosmetische prothese krijgen zonder medische indicatie, en wie betaalt dat?**
Een cosmetische prothese (alleen voor uiterlijk) wordt niet vergoed door de basisverzekering, tenzij u een psychische indicatie heeft (bv. ernstige angst of depressie door het uiterlijk). Voor een esthetische prothese kunt u een aanvullende verzekering of persoonlijke bijdrage betalen (€2.000–€10.000). Sommige Wlz-cliënten krijgen gedeeltelijke vergoeding. Bespreek uw situatie met een revalidatiearts of maatschappelijk werker.
### TL;DR
Na een amputatie zijn prothesen essentieel, maar keuze en vergoeding hangen af van amputatieniveau, medische noodzaak en verzekering. Aanpassing duurt maanden en vereist fysio en psychische ondersteuning. Sporten is mogelijk, maar met beperkingen. Defecten binnen garantieperiode worden meestal vergoed, mits goed onderhoud. Cosmetische prothesen zijn kostbaar en vaak niet verzekerd.
### Key Takeaways
- Het amputatieniveau bepaalt de functionele mogelijkheden van een prothese en de aanpassingstijd.
- Verzekeringen vergoeden alleen medisch noodzakelijke prothesen; geavanceerde modellen vereisen aanvullende verzekeringen of Wlz.
- Sporten met een prothese is mogelijk, maar risico’s en beperkingen zijn afhankelijk van het prothesetype.
- Defecten binnen garantieperiode worden meestal vergoed, maar onderhoudsverantwoordelijkheid is cruciaal.
- Cosmetische prothesen zijn niet verzekerd, tenzij er een psychische indicatie is.
- Fysiotherapie en prothesist-begeleiding zijn essentieel voor succesvolle aanpassing.