Aansprakelijkheid betekent dat iemand verantwoordelijk is voor de schade die u heeft geleden. Zonder aansprakelijkheid is er geen recht op schadevergoeding van een ander.
Gronden voor aansprakelijkheid
De wet kent verschillende gronden voor aansprakelijkheid:
| Grond | Artikel BW | Voorbeeld |
|---|
| Onrechtmatige daad | 6:162 | Iemand rijdt door rood en veroorzaakt een aanrijding |
| Werkgeversaansprakelijkheid | 7:658 | Werknemer valt van onveilige steiger |
| Productaansprakelijkheid | 6:185 | Gebrekkig product veroorzaakt letsel |
| Aansprakelijkheid voor zaken | 6:173 | Gebrekkige trap in winkel |
| Aansprakelijkheid voor dieren | 6:179 | Hond bijt voorbijganger |
| Wegbeheerdersaansprakelijkheid | 6:174 | Gat in de weg veroorzaakt val |
Onrechtmatige daad
De meest voorkomende grond is de onrechtmatige daad. Hiervoor moet zijn voldaan aan:
- Onrechtmatigheid: Inbreuk op recht, strijd met wettelijke plicht of maatschappelijke zorgvuldigheid
- Toerekenbaarheid: Schuld of risico komt voor rekening van de dader
- Schade: Er is daadwerkelijk schade geleden
- Causaal verband: De schade is het gevolg van de onrechtmatige daad
- Relativiteit: De geschonden norm strekt tot bescherming tegen de geleden schade
Risicoaansprakelijkheid
Bij risicoaansprakelijkheid is iemand aansprakelijk zonder dat schuld hoeft te worden bewezen:
- Ouders voor kinderen onder 14 jaar
- Bezitters van dieren
- Bezitters van gebrekkige zaken
- Producenten van gebrekkige producten
- Motorrijtuigbezitters (extra bescherming zwakke verkeersdeelnemers)
Bewijslast
In principe moet het slachtoffer de aansprakelijkheid bewijzen. In sommige gevallen is er een omgekeerde bewijslast, bijvoorbeeld:
- Werkgever moet bewijzen dat hij aan zorgplicht voldeed
- Arts moet bewijzen dat hij informed consent heeft verkregen
Wat als meerdere partijen aansprakelijk zijn?
Bij meerdere aansprakelijken zijn zij hoofdelijk aansprakelijk. U kunt de volledige schade op elk van hen verhalen. Onderling verrekenen zij dan wie welk deel draagt.
Kan ik ook de verzekeraar rechtstreeks aanspreken?
Bij verkeersongevallen kunt u de WAM-verzekeraar rechtstreeks aanspreken (directe actie). Bij andere ongevallen spreekt u meestal eerst de aansprakelijke partij aan, die het doorgeeft aan zijn verzekeraar.
Wat als aansprakelijkheid wordt betwist?
Als de aansprakelijkheid wordt betwist, moet u bewijs verzamelen. Denk aan getuigenverklaringen, foto's, politierapport. Eventueel kan een rechter in een deelgeschilprocedure over de aansprakelijkheid beslissen.
## Veelgestelde vragen
**Wanneer is iemand aansprakelijk voor letselschade?**
Aansprakelijkheid ontstaat als iemand onrechtmatig handelt, schuld heeft en dit letsel veroorzaakt. Dit kan door schuld in handelingen of door wettelijke aansprakelijkheid zonder schuld, zoals arbeidsongevallen.
**Wat is het verschil tussen onrechtmatige daad en schuld?**
Een onrechtmatige daad schendt recht of redelijkheid. Schuld betekent dat het iemand verweten kan worden. Beide moeten aanwezig zijn, tenzij wettelijke aansprakelijkheid geldt zonder schuld.
**Kan ik aansprakelijk worden gesteld als iemand zonder mijn schuld gewond raakt?**
Nee, zonder schuld of onrechtmatigheid kunt u normaal niet aansprakelijk worden gesteld. Uitzonderingen zijn speciale wettelijke aansprakelijkheden, bijvoorbeeld voor bedrijven of eigenaars van gevaarlijke dingen.
**Wie draagt de bewijslast voor aansprakelijkheid?**
De gewonde partij moet meestal bewijzen dat iemand aansprakelijk is. Bij bepaalde situaties (zoals verkeersongevallen met kwetsbare deelnemers) liggen de bewijzen meer bij de veroorzaker.
**Wat gebeurt er als aansprakelijkheid wordt betwist?**
De zaak kan voor de rechter worden gebracht. De rechter bepaalt of iemand aansprakelijk is op basis van feiten, bewijzen en juridische normen. Beide partijen kunnen hoger beroep aantekennen.
**Kan een verzekeraar aansprakelijkheid ontkennen?**
Ja, verzekeraars kunnen aansprakelijkheid betwisten. Ze kunnen stellen dat hun verzekerde niet schuldig is of dat de schade niet hun verzekerden schuld was. U kunt tegen zo'n weigering bezwaar maken.
### TL;DR
Aansprakelijkheid vereist onrechtmatige daad, schuld en causaal verband met schade. Zonder deze elementen kunt u niet aansprakelijk worden gesteld, behalve bij wettelijke aansprakelijkheden.
### Key Takeaways
- Drie elementen voor aansprakelijkheid: onrechtmatigheid, schuld, causaliteit
- Schuld betekent het kunnen verwijten van gedrag
- Bewijsvoering ligt meestal bij de slachtoffer
- Bij kwetsbare verkeersdeelnemers geldt voordeel van twijfel
- Verzekeraar kan aansprakelijkheid betwisten
- Rechter beslist uiteindelijk in geval van geschil